Czy i w jakich przypadkach (20-10-2011)

Czy i w jakich przypadkach można zatrzymać osobę ?

Bez uzasadnionej decyzji sądu osobę nie można zatrzymać na dłużej niż 72 godziny zarówno przy przestępstwach administracyjnych jak i w procesie karnym

Decyzja Sądu Konstytucyjnego Nr 10-рп/2011, z dnia 11.10.2011

Sąd Konstytucyjny wyjaśnia :

Przepisy Ukrainy dają możliwość wprowadzania "innych terminów zatrzymania administracyjnego":

do 3- ch dób;

do 10-ciu dób;

do czasu rozpatrzenia sprawy przez sędziego lub  naczelnika (zastępcy naczelnika organu spraw wewnętrznych , bądź osobę funkcyjną Państwowej Służby Przygranicznej Ukrainy;

na 24 godziny;

w niektórych przypadkach przewidziano, że "termin administracyjnego zatrzymania obliczany jest z chwilą dostawienia podejrzanego w celu sporządzenia protokołu, a osób znajdujących się pod wpływem upojenia - od czasu jej wytrzeźwienia";

Sąd wyjaśnia , że występowanie różnych terminów daje możliwość ich nadużywania  i wyjaśnia jak niżej:

Za "zatrzymanie" należy rozumieć zarówno  czasowy zapobiegawczy środek karno - procesowy jak i środek administracyjno -procesowy, których stosowanie ogranicza prawo swobody i osobistą nietykalność  osoby.

Na poziomie prawa treść " zatrzymania" jako środka administracyjno - procesowego nie jest wprowadzona, dlatego też po analizie regulacji Ustawy o milicji daje podstawę do stwierdzenia, że za zatrzymanie ustawodawca rozumie nie tylko ograniczenie swobody osoby podejrzewaną o dokonanie przestępstwa, wobec której wybrano środek zapobiegawczy w formie zatrzymania, winnej osoby (tj, środki karno - procesowe), a i administracyjne zatrzymanie osoby , która popełniła administracyjnego naruszenia prawa ( tj. środek administracyjno - procesowy).

Mając na uwadze jak wyżej, w poszczególnych aktach prawa międzynarodowego słowo " zatrzymanie", " trzymanie" oznacza " zatrzymanie na jakiś czas w określonym miejscu, lokalizacji".

Podstawę do administracyjnego zatrzymania , krótkoterminowego pozbawienia woli człowieka, przewidziano w art.29 Konstytucji Ukrainy.

W ust. 3 art.29 Konstytucji Ukrainy przewidziano maksymalny termin zatrzymania osoby bez uzasadnionej decyzji sądu.

I tak w razie nagłej konieczności zapobieżenia przestępstwu, bądź jego powstrzymania upoważnione prawem organy mogą zastosować zatrzymanie osoby jako czasowy środek , którego uzasadnienie w terminie 72 godzin ma być skontrolowane przez sąd.

Zatrzymaną osobę natychmiast zwalnia się w przypadku, gdy w terminie 72 godzin od czasu zatrzymania nie wręczono jej uzasadnionej decyzji sądu o zatrzymaniu.

Z analizy zapisów konstytucyjnych wynika , że zatrzymanie dotyczy zarówno spraw karnych jak i administracyjnych.

W art. 257 Kodeksu o administracyjnym naruszeniu prawa przewidziano zasady przesyłania protokołu o administracyjnym naruszeniu w terminie 3ch dni.

Terminy rozpatrywania spraw o administracyjnym naruszeniu prawa wynoszą od 1 doby do 15 dni, dlatego też terminy takie obliczane są od dnia otrzymania przez odpowiedni organ (osobę funkcyjną) protokołu o administracyjnym naruszeniu prawa i innych materiałów w sprawie.

W ten sposób ustawodawca pozostawił poza obszarem własnego regulowania sprawy dotyczące terminów sporządzania protokołu o administracyjnym naruszeniu prawa i jego przesłania do organu, bądź osób funkcyjnych upoważnionych do rozpatrywania spraw o takim naruszeniu oraz podejmowania odpowiednich postanowień, pozostawiając tym samym możliwość podejmowania przez uprawnione organy decyzji wg własnego uznania w sprawie terminów, czym zostały stworzone uzasadnione warunki do ich nadużywania przez ostatnich.

Jednakże, wg opinii Sądu Konstytucyjnego występują podstawy uznania za sprzeczne z Konstytucją Ukrainy regulacji ust.3 art.263 Kodeksu o administracyjnym naruszeniu prawa w części przekazania praw do określania terminów zatrzymania osób popełniających drobne występki, przemoc w rodzinie, złośliwą niepokorę wobec prawnego rozporządzenia, lub żądania pracownika milicji, wg uznania sędziego lub naczelnika (zastępcy naczelnika)  organu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.