Rozdział IV. Czynności prawne. Przedstawicielstwo (Tytuł 16 art. 202 - Tytuł 17 art. 250)

§ 1. Przepisy ogólne o czynnościach prawnych

Artykuł 202. Określenie i rodzaje czynności prawnych

1. Czynnością prawną jest działanie osoby związane z nabyciem, zmianą lub zawieszeniem praw i obowiązków cywilnych.

2. Czynność prawna może być jednostronna, dwu, bądź wielostronna (umowy).

3. Jednostronną czynnością prawną jest działanie jednej strony, którą może reprezentować jedna lub kilka osób.

Jednostronna czynność prawny może tworzyć obowiązki wyłącznie dla osoby która ją dokonała.

Jednostronna czynność prawna może tworzyć obowiązki dla innych osób wyłącznie w przypadkach określonych przepisami prawa lub w wyniku porozumienia z tymi osobami.

4. Dwu, bądź wielostronna czynność prawna jest uzgodnionym działaniem dwóch lub więcej stron. 

5. Do stosunków prawnych wynikających z jednostronnych czynności prawnych stosuje się ogólne postanowienia o zobowiązaniach i o umowach w przypadku, gdy są zgodne z aktami prawa cywilnego lub odpowiadają istocie jednostronnej czynności prawnej.

Artykuł 203. Ogólne wymogi których przestrzeganie jest konieczne dla ważności czynności prawnej

1. Treść czynności prawnej nie może być sprzeczna z postanowieniami niniejszego Kodeksu, innymi aktami ustawodawstwa cywilnego, a także zasadami współżycia społecznego.

2. Osoba dokonująca czynności prawnej powinna posiadać wymagany zakres zdolności cywilnej do czynności prawnych.

3. Oświadczenie woli uczestnika czynności prawnej może być dowolne i odpowiadać jego wewnętrznej woli.

4. Czynność prawna może być dokonana w formie określonej postanowieniami przepisów prawa.

5. Czynność prawna może być skierowana na realne wystąpienie skutków prawnych w niej omówionych.

6. Czynność prawna podejmowana przez rodziców (opiekunów), nie może być sprzeczna z prawami i interesami ich małoletnich, bądź niepracujących dzieci.

Artykuł 204. Rzetelność czynności prawnej

1. Czynność prawna jest rzetelna w przypadku, gdy jej nieważność bezpośrednio nie została określona postanowieniami przepisów prawa lub nie została uznana za nieważną orzeczeniem sądu.

Artykuł 205. Forma czynności prawnej. Sposoby oświadczenia woli

1. Czynność prawna może być przedstawiona ustnie lub w formie pisemnej.

Strony posiadają prawo wyboru formy czynności prawnej w przypadku, gdy przepisami prawa nie  przewidziano inaczej.

2. Czynność prawna dla której przepisami prawa przewidziano obowiązkową formę pisemną, uważana jest za wykonaną, jeżeli postępowanie stron potwierdza ich wolę do wystąpienia odpowiednich skutków prawnych.

3. W przypadkach określonych w umowie lub postanowieniami przepisów prawa wola stron do wykonania czynności prawnej może być wyrażona ich milczeniem

Artykuł 206. Czynność prawna która może być wykonana ustnie

1. Ustnie można wykonać czynność prawną, która w całości wykonywana jest przez strony w chwili jej wykonania, poza czynnością prawną podlegającą potwierdzeniu przez notariusza i/lub rejestrację państwową, a także czynności prawne dla których nie zachowanie formy pisemnej skutkuje jej nieważnością.

2. Osobie prawnej, która dokonała zapłaty za towary i usługi na podstawie ustnej czynności prawnej, wydawany jest drugiej osobie dokument, potwierdzający podstawę zapłaty i kwotę otrzymanych środków pieniężnych.

3. Czynność prawna wykonana na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej może być za porozumieniem stron wykonana ustnie , jeżeli jest zgodna z umową lub postanowieniami przepisów prawa.

Artykuł 207. Wymogi dotyczące pisemnej formy czynności prawnej

1. Czynność prawną uważa się za wykonaną w formie pisemnej, jeżeli jej treść znajduje się w jednym lub kilku dokumentach, listach, telegramach, którymi wymieniają się strony.

Czynność prawną uważa się, że została wykonana w formie pisemnej, jeżeli wola stron została wyrażona przy pomocy telefaxu, poczty elektronicznej lub innego technicznego środka komunikacji.

2. Czynność prawną uważa się, że została wykonana w formie pisemnej w przypadku, gdy została podpisana przez stronę (strony).

Czynność prawną wykonaną przez osobę prawną podpisują i opieczętowują osoby uprawnione na podstawie dokumentu założycielskiego, pełnomocnictwa, przepisami prawa lub innym aktem ustawodawstwa cywilnego. 

3. Przy wykonywaniu czynności prawnej wykorzystanie faksu do odtworzenia podpisu za pomocą środka mechanicznego lub innego kopiowania, elektronicznego podpisu lub innego odpowiednika własnoręcznego podpisu dopuszcza się w przypadkach określonych przepisami prawa, innymi aktami ustawodawstwa cywilnego lub na podstawie pisemnej zgody stron, w której zawarte są wzory własnoręcznych podpisów.

4. W przypadku, gdy osoba fizyczna na skutek choroby lub fizycznej wady nie może złożyć własnoręcznego podpisu z jej pełnomocnictwa tekst czynności prawnej oraz w jej obecności podpisuje inna osoba.

Podpis innej osoby na tekście czynności prawnej potwierdzonego notarialnie, potwierdza notariusz lub osoba na stanowisku posiadająca prawo do dokonania takiej czynności notarialnej z zaznaczeniem przyczyny dla której tekst czynności prawnej nie może być podpisany przez osobę jej wykonującą.

Podpis innej osoby na tekście czynności prawnej może być potwierdzony przez odpowiednią osobę w miejscu pracy, nauczania, zamieszkania lub likwidacji osoby ją wykonującej.

Artykuł 208. Czynność prawna przy której należy zachować formę pisemną

1. W pisemnej formie należy dokonać:

1) czynności prawnych między osobami prawnymi;

2) czynności prawnych między osobą fizyczną a prawną, poza czynnościami prawnymi przewidzianymi w ust. 1 art. 206 niniejszego Kodeksu;

3) czynności prawnych między osobami fizycznymi na wartość przekraczającą 20 i więcej wysokości nieopodatkowanego minimalnego dochodu obywateli, poza czynnościami prawnymi przewidzianymi ust. 1 art. 206 niniejszego Kodeksu.

4) inne czynności prawne dla których przepisami prawa przewidziana została forma pisemna.

Artykuł 209. Notarialne potwierdzenie czynności prawnej

1. Czynność prawna wykonana w formie pisemnej podlega potwierdzeniu wyłącznie w przypadkach określonych postanowieniami przepisów prawa lub na podstawie porozumienia stron. Umowa dotycząca zakupu zawierana zgodnie z ustawą Ukrainy „O zakupie towarów, prac i usług za środki budżetu” (1490-14) na żądanie zamawiającego podlega obowiązkowi potwierdzenia notarialnego.

2. Notarialnego potwierdzenia czynności prawnej dokonuje notariusz lub inna osoba na stanowisku, która zgodnie z postanowieniami przepisów prawa posiada prawo do dokonania takiej czynności notarialnej, poprzez dokonanie na dokumencie potwierdzonego napisu, w którym przedstawiony został tekst czynności prawnej.

3. Notarialne potwierdzenie może być dokonane na tekście wyłącznie takiej czynności prawnej, która odpowiada ogólnym warunkom określonym w art. 203 niniejszego Kodeksu.

4. Na żądanie osoby fizycznej lub prawnej, dowolna czynność prawna z jej udziałem może być notarialnie potwierdzona.

(art. 209 wraz ze zmianami na podstawie Ustawy Nr 2664-IV (2664-15) z dnia 16.06.2005)

Artykuł 210. Państwowa rejestracja czynności prawnych

1. Czynność prawna podlega rejestracji państwowej wyłącznie w przypadkach określonych przepisami prawa. Taka czynność prawna wykonana jest z chwilą jej rejestracji państwowej.

2. Wykaz organów dokonujących państwowej rejestracji, tryb rejestracji, a także tryb prowadzenia odpowiednich rejestratorów określają postanowienia przepisów prawa.

Artykuł 211. Miejsce wykonania czynności prawnej

1. W przypadku, gdy w czynności prawnej nie zostało wskazane miejsce wykonania, to:

1) miejscem wykonania jednostronnej czynności prawnej jest miejsce oświadczenia woli strony;

2) miejsce wykonania dwu lub wielostronnej czynności prawnej, określane jest zgodnie z art. 647 niniejszego Kodeksu.

Artykuł 212. Czynności prawne w stosunku do których skutki wiążą się z wystąpieniem określonej okoliczności

1. Osoby wykonujące czynności prawne posiadają prawo do omówienia nastąpienia lub zmiany praw i obowiązków okolicznością w stosunku do której nie wiadomo czy nastąpi czy też nie (odroczona okoliczność).

2. Osoby wykonujące czynność prawną posiadają prawo do omówienia likwidacji praw i obowiązków okolicznością, która nie wiadomo czy nastąpi czy nie.

3. W przypadku, gdy nastąpieniu okoliczności złośliwie przeszkadzała strona dla której jest to niekorzystnie okoliczność uważa się za taką co nastąpiła.

4. W przypadku, gdy nastąpieniu okoliczności nieuczciwie sprzyjała strona, której jest to wygodnie okoliczność uważa się za taką, co nie nastąpiła. 

Artykuł 213. Tłumaczenie treści czynności prawnej

1. Treść czynności prawnej może być wytłumaczona przez stronę (strony).

2. Na żądanie jednej lub dwóch stron sąd może podjąć decyzję o tłumaczenie treści czynności prawnej.

3. Przy tłumaczeniu treści czynności prawnej bierze się pod uwagę jednakowe znaczenie słów i pojęć dla całości treści czynności prawnej, a także ogólnieprzyjęte znaczenie terminów w odpowiednim obszarze stosunków.

W przypadku, gdy dosłowne znaczenie słów i pojęć, a także ogólnieprzyjęte w odpowiednim obszarze stosunków znaczenie terminów nie daje możliwości wyjaśnienia treści poszczególnych części czynności prawnej, jej treść określa się porównując odpowiednie części czynności prawnej z treścią innych jej części, całą treścią, zamiarami stron.

4. W przypadku, gdy zgodnie z zasadami określonymi w ust 3 niniejszego artykułu brak możliwości określenia autentyczności woli osoby, która wykonała czynność prawną pod uwagę bierze się cel czynności prawnej, treść poprzednich rozmów, przyjętą praktykę stosunków między stronami, zwyczaju obrotu biznesowego, dalszego postępowania stron , tekst standardowej umowy i inne okoliczności posiadające istotne znaczenie.

Artykuł 214. Odmowa od czynności prawnej

1. Osoba, która wykonała jednostronną czynność prawną, posiada prawo do jej odmowy, jeżeli przepisami prawa nie określono inaczej. W przypadku, gdy taka odmowa od czynności prawnej narusza prawa innej osoby, prawa takie podlegają ochronie.

3. Odmowę od czynności prawnych dokonuje się w tej samej formie w której wykonano czynność prawną.

4. Skutki prawne odmowy czynności prawnej, określają przepisy prawa lub porozumienie stron.

§ 2. Skutki prawne nieprzestrzegania przez strony w czasie wykonywania czynności prawnych  postanowień ustawy

Artykuł 215. Nieważność czynności prawnej

1. Podstawą do nieważności czynności prawnej jest niezachowanie przez stronę (strony) w chwili wykonywania czynności prawnej, regulacji zawartych w ust. 1-3, 5 i 6 art. 203 niniejszego Kodeksu.

2. Nieważna jest czynność prawna w przypadku, gdy jej nieważność określona została przepisami prawa (nikczemna czynność prawna). W tym przypadku nie jest wymagane uznanie takiej czynności prawnej przez sąd za nieważną.

W przypadkach określonych w niniejszym Kodeksie, nikczemną czynność prawną sąd może uznać za ważną.

3. W przypadku, gdy nieważność czynności prawnej bezpośrednio nie została określona przepisami prawa, lecz jedna ze stron lub inna zainteresowana osoba zaprzecza jej ważność w oparciu o podstawy określone przepisami prawa to taka czynność prawna może być uznana przez sąd za nieważną (zaskarżona czynność prawna).

Artykuł 216. Prawne skutki nieważności czynności prawnej

1. Nieważna czynność prawna nie powoduje skutków prawnych poza związanymi z jego nieważnością.

W przypadku nieważności czynności prawnej każda ze stron zobowiązana jest do zwrócenia drugiej stronie w naturze wszystko to, co uzyskała wykonaniem tej czynności prawnej, a przypadku niemożliwości takiego zwrotu, zwłaszcza wtedy, gdy otrzymane podlega użytkowaniu w majątku, wykonaniu prac, świadczeniu usług – do pokrycia wartości tego co otrzymano, według cen obowiązujących na dzień odszkodowania. 

2. W przypadku, gdy w związku z wykonaniem nieważnej czynności prawnej drugiej stronie lub osobie trzeciej wyrządzono straty i moralne szkody podlegają rekompensacie przez stronę winną.

3. Skutki prawne przewidziane w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu stosuje się w przypadku, gdy postanowieniami przepisów prawa nie określono szczegółowych warunków ich zastosowania lub szczególnych skutków prawnych poszczególnych rodzajów nieważnych czynności prawnych.

4. Skutki prawne nieważności nikczemnej czynności prawnej określone przepisami prawa nie mogą być zmienione w związku z porozumieniem stron.

5. Żądanie o zastosowanie skutków nieważnej nikczemnej czynności prawnej może być przedstawione przez dowolną zainteresowaną osobę.

Sąd z własnej inicjatywy może zastosować skutki nieważności nikczemnej czynności prawnej.

Artykuł 217. Prawne skutki nieważności niektórych części czynności prawnej

1. Nieważność poszczególnych części czynności prawnej nie posiada skutków nieważności innych jej części i czynności prawnej w całości w przypadku, gdy można przypuszczać, że czynność prawna byłaby wykonana i bez włączenia do niej nieważnej części.

Artykuł 218. Prawne skutki nieprzestrzegania warunku dotyczącego zachowania pisemnej formy czynności prawnej

1. Nie zastosowanie przez strony pisemnej formy czynności prawnej określonej postanowieniami przepisów prawa nie posiada skutków jej nieważności, poza przypadkami określonymi postanowieniami przepisów prawa.

Zaprzeczenie przez jedną ze stron faktu wykonania czynności prawnej lub zaskarżenie poszczególnych jej części może być udowodnione pisemnymi dowodami poszczególnych części, środkami audio-video, zapisem video i innymi dowodami. Decyzja sądu nie może opierać się na zeznaniach świadków.

2. W przypadku, gdy czynność prawna dla której przepisami prawa przewidziano jej nieważność w przypadku niezachowania warunku formy pisemnej wykonanej ustnie i jedna ze stron wykonała działanie, a druga strona potwierdziła jej wykonanie zwłaszcza poprzez przyjęcie wykonania to taka czynność prawna w przypadku wystąpienia sporu może zostać uznana przez sąd za ważną.

Artykuł 219. Skutki prawne nieprzestrzegania postanowienia ustawy o notarialnym potwierdzaniu jednostronnej czynności prawnej

1. W przypadku niezachowania postanowienia ustawy o notarialnym potwierdzeniu jednostronnej czynności prawnej, to taka czynność prawna jest nikczemna.

2. Sąd może uznać taką czynność prawną za ważną w przypadku, gdy zostanie uznane, że odpowiadała autentycznej woli osoby, która ją wykonała, a notarialnemu potwierdzeniu czynu prawnego przeszkadzała okoliczność, która nie była zależna od jego woli.

Artykuł 220. Skutki prawne niezachowania wymogu ustawy o notarialnym potwierdzeniu umowy

1. W przypadku niezachowania przez strony warunku ustawy o notarialnym potwierdzeniu umowy, umowa taka jest nikczemna.

2. W przypadku, gdy strony omówiły wszystkie istotne warunki umowy, potwierdzone pisemnymi dowodami i odbyło się częściowe lub pełne wykonanie umowy, lecz jedna ze stron uchyla się od jej notarialnego potwierdzenia, sąd może uznać taką umowę za ważną. W tym przypadku późniejsze potwierdzenie notarialne nie jest wymagane.

Artykuł 221. Skutki prawne dokonania czynności prawnej przez osobę małoletnią poza jej granice zdolności cywilnej do czynności prawnych

1. Czynność prawna którą wykonała osoba małoletnia poza jej zdolność cywilną do czynności prawnych, może być za zgodą rodziców (rodziców zastępczych) uznana lub przez jednego z nich z kim zamieszkuje lub przez opiekuna.

Czynność prawną uważa się za przyjętą w przypadku, gdy te osoby dowiedziały się o jej wykonaniu i w terminie jednego miesiąca nie zgłosiły pretensji drugiej stronie.

2. W przypadku braku akceptacji czynności prawnej czynność taka uważana jest za nikczemną.

Na żądanie zainteresowanej osoby sąd może uznać taką czynność prawną za ważną w przypadku, gdy będzie uznane, że została wykonana z korzyścią dla osoby małoletniej.

3. W przypadku, gdy czynność prawną z udziałem osoby małoletniej wykonała osoba z pełną zdolnością cywilną do czynności prawnych, zobowiązana jest do zwrócenia osobom wymienionym w ust. 1 niniejszego artykułu wszystko to co uzyskała w wyniku czynności prawnej od osoby małoletniej.

4. Osoba zdolna do czynności prawnych zobowiązana jest także do naprawienia szkód wyrządzonych poprzez zawartą nieprawnie czynność prawną w przypadku, gdy w chwili dokonania czynności prawnej wiedziała lub mogła wiedzieć o wieku drugiej strony. Rodzice (rodzice zastępczy) lub organ opieki osoby małoletniej zobowiązany jest do zwrotu wszystkiego co uzyskał w wyniku czynności prawnej w naturze, a w przypadku braku takiej możliwości do pokrycia szkody w wysokości obowiązującej w dniu wypłaty odszkodowania.

5. W przypadku, gdy stronami czynności prawnej jest osoba małoletnia, to każda za nich zobowiązana jest do zwrócenia drugiej stronie wszystkiego co uzyskała w wyniku tej czynności prawnej w naturze.

W przypadku braku takiej możliwości jej wartość pokrywają rodzice (rodzice zastępczy) lub opiekunowie w przypadku, gdy zostanie uznane, że w dokonaniu czynności prawnej lub utracie majątku będącego przedmiotem czynności prawnej sprzyjało ich postępowanie.

6. W przypadku wykonania czynności prawnej przez osobę niepełnoletnią z osobą małoletnią zastosowanie mają postanowienia przewidziane w ust. 1 art. 222 niniejszego Kodeksu.

Artykuł 222. Skutki prawne wykonania czynności prawnej przez osobę niepełnoletnią poza granice posiadanej zdolności cywilnej do czynności prawnych

1. Czynność prawną, którą wykonała osoba niepełnoletnia poza posiadaną granicę zdolności cywilnej do czynności prawnych bez zgody rodziców (rodziców zastępczych), może być za ich zgodą przyjęty tryb przewidziany w art. 221 niniejszego Kodeksu.

2. Czynność prawna wykonana przez osobę niepełnoletnią poza posiadaną granicę zdolności cywilnej do czynności prawnych bez zgody rodziców (rodziców zastępczych), może być na wniosek zainteresowanej osoby uznana przez sąd na za nieważną.

3. W przypadku, gdy obie strony nieważnej czynności prawnej są osobami niepełnoletnimi, to każda z nich zobowiązana jest do zwrotu drugiej stronie wszystko to co otrzymała czynnością prawną w naturze. W przypadku braku takiej możliwości do pokrycia wartości, według cen istniejących w chwili wypłaty odszkodowania.

W przypadku, gdy osoba niepełnoletnia posiada środki dostateczne do wypłaty zadośćuczynienia, rodzice (rodzice zastępczy) lub opiekunowie zobowiązani są do wypłaty zadośćuczynienia za wyrządzone straty, w przypadku, gdy własnym postępowaniem sprzyjały wykonaniu czynności prawnej lub utracie majątku będącego przedmiotem czynności prawnej.

Artykuł 223. Skutki prawne wykonania czynności prawnej przez osobę fizyczną o ograniczonej zdolności cywilnej do czynności prawnych poza granice posiadanej zdolności cywilnej

1. Czynność prawna wykonana przez osobę fizyczną o ograniczonej zdolności do czynności prawnych poza posiadaną granicę zdolności cywilnej bez zgody kuratora może być zgodnie przez nich przyjęta, według trybu przewidzianego art. 221 niniejszego Kodeksu.

2. W przypadku braku takiej uchwały czynność prawna na wniosek kuratora może być uznana przez sąd za nieważną w przypadku, gdy zostanie uznane, że jest sprzeczna z interesami samego podopiecznego, członków rodziny lub osób które zgodnie z przepisami prawa zobowiązany jest do utrzymywania.

Artykuł 224. Skutki prawne wykonania czynności prawnej bez zezwolenia zakładu opieki lub kurateli

1. Czynność prawna wykonana bez zezwolenia zakładu opieki lub kurateli (art. 71 niniejszego Kodeksu) jest nikczemna.

2. Na żądanie zainteresowanej osoby taka czynność prawna może być uznana przez sąd za ważną w przypadku, gdy zostanie uznane, że odpowiada interesom osoby fizycznej objętej opieką lub kuratelą.


Artykuł 225. Skutki prawne wykonania czynności prawnej przez osobę zdolną do czynności prawnych, która w chwili wykonania czynności nie była świadoma znaczenia własnych czynności i / lub nie mogła nimi kierować

1. Czynność prawna wykonana przez osobę zdolną do czynności prawnych wykonanych w chwili, gdy nie uświadamiała sobie znaczenia własnych czynności i/lub nie mogła nimi kierować, może być uznana na jej wniosek przez sąd za nieważną, a w przypadku jej śmierci na wniosek innych osób, których prawa cywilne lub interesy zostały naruszone.

2. W przypadku uznania osoby fizycznej, która wykonała czynność prawną niezdolną do czynności prawnych pozew o uznanie czynności prawnej za nieważną może wnieść jej opiekun.

3. Strona która wiedziała o stanie osoby fizycznej w chwili wykonania czynności prawnej zobowiązana jest do zadośćuczynienia szkody moralnej wyrządzonej w związku z wykonaniem takiej czynności prawnej.

Artykuł 226. Skutki prawne wykonania czynności prawnej przez osobę fizyczną niezdolną do czynności prawnej

1. Opiekun może przyjąć drobną czynność bytową wykonaną przez osobę fizyczną niezdolną do czynności prawnych, według trybu określonego w art. 221 niniejszego Kodeksu.

W przypadku braku takiego przyjęcia czynność prawna oraz inne czynności prawne wykonane przez osobę fizyczną niezdolną do czynności prawnych jest nikczemna.

2. Na żądanie opiekuna czynność prawna wykonana przez osobę fizyczną niezdolną do czynności prawnej, może być uznana przez sąd za ważną, jeżeli zostanie uznane, że została dokonana na korzyść osoby fizycznej niezdolnej do czynności prawnej.

3. Zdolna do czynności prawnych strona zobowiązana jest do zwrócenia opiekunowi niezdolnej do czynności prawnej osoby wszystko to co uzyskała na skutek tej czynności prawnej, a w przypadku niemożliwości takiego zwrotu do wypłaty odszkodowania, według cen obowiązujących w chwili odszkodowania.

Opiekun zobowiązany jest do zwrócenia zdolnej do czynności prawnej stronie wszystko uzyskane przez niezdolną do czynności prawnej osobie fizycznej w wyniku nikczemnej czynności prawnej. W razie braku majątku, opiekun zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania jego wartości, w przypadku gdy wykonanie czynności prawnej lub utrata majątku była spowodowana była postępowaniem opiekuna.

4. Zdolna do czynności prawnej strona zobowiązana jest do wypłaty zadośćuczynienia szkody moralnej opiekunowi osoby fizycznej niezdolnej do czynności prawnej lub członkom jej rodziny w przypadku, gdy zostanie uznane, że wiedziała o chorobie psychicznej lub niedorozwoju psychicznym drugiej strony lub mogła podejrzewać taki stan.

Artykuł 227. Skutki prawne zawarcia przez osobę prawną czynności prawnej nie posiadającą do tego prawa

1. Czynność prawna osoby prawnej wykonana bez odpowiedniego zezwolenia (licencji) może być uznana za nieważną.

2. W przypadku, gdy osoba prawna wprowadziła drugą stronę w błąd w zakresie własnego prawa na wykonanie takiej czynności prawnej, zobowiązana jest do zadośćuczynienia szkody moralnej wyrządzonej taką czynnością.

Artykuł 228. Skutki prawne wykonania czynności prawnej naruszającej porządek publiczny

1. Czynność prawną uważa się za taką co narusza porządek publiczny, w przypadku, gdy była ukierunkowana na naruszenie konstytucyjnych praw i swobody człowieka i obywatela, zniszczenie, uszkodzenie majątku osoby fizycznej lub prawnej, państwa, Autonomicznej Republiki Krym, terytorialnej gromady, sprzeczne z przepisami prawa zarządzanie.

2. Czynność prawna naruszająca publiczny porządek jest nikczemna.

Artykuł 229. Skutki prawne czynności prawnej wykonanej w wyniku pomyłki

1. W przypadku, gdy osoba wykonała czynność prawną pomyliła się co do okoliczności mających istotne znaczenie, taka czynność prawna może być uznana przez sąd za nieważną.

Istotne znaczenie posiada pomyłka co do naturalnej czynności prawnej, praw i obowiązków stron, takich właściwości i jakości rzeczy, które znacznie zaniżają jej wartość lub możliwość wykorzystania według przeznaczenia celowego. Pomyłka dotycząca motywów czynności prawnej nie posiada istotnego znaczenia, poza przypadkami określonymi postanowieniami przepisów prawa.

2. W przypadku uznania czynności prawnej za nieważną, osoba która pomyliła się w w związku z własnym zaniedbaniem, zobowiązana jest do wypłaty odszkodowania drugiej stronie za wyrządzone jej szkody.

Strona, która własnym postępowaniem sprzyjała pomyłce, zobowiązana jest do wypłaty odszkodowania wyrządzonych szkód drugiej stronie.

Artykuł 230. Skutki prawne wykonania czynności prawnej pod wpływem oszustwa

1. W przypadku, gdy jedna ze stron czynności prawnej wprowadziła drugą stronę w błąd co do okoliczności mających istotne znaczenie (ust. 1 art. 229 niniejszego Kodeksu), taką czynność prawną sąd uznaje za nieważną.

Oszustwo posiada miejsce, jeżeli jedna strona zaprzecza istnienia okoliczności mogących utrudnić wykonanie czynności prawnej lub przemilcza ich istnienie. 

2. Strona która zastosowała oszustwo, zobowiązana jest do wypłaty odszkodowania drugiej stronie strat w podwójnej wysokości oraz szkody moralnej wyrządzonej w związku z dokonaniem tej czynności prawnej.

Artykuł 231. Skutki prawne czynności prawnej dokonanej pod wpływem skutków

1. Czynność prawną dokonaną przez osobę wbrew jej woli w związku z zastosowaniem w stosunku do niej przemocy fizycznej lub nacisku psychicznego ze strony drugiej lub innej osoby, sąd uważa za nieważną.

2. Winna strona (inna osoba), która stosowała przemoc fizyczną lub przymus psychiczny   wobec  drugiej strony zobowiązana jest do wypłaty odszkodowania wyrządzonych strat w podwójnej wysokości oraz szkody moralnej wyrządzonej w wyniku dokonania tej czynności prawnej.

Artykuł 232. Skutki prawne czynności prawnej dokonanej w wyniku zmowy przedstawiciela jednej strony ze stroną drugą

1. Czynność prawna dokonana w związku ze zmową przedstawiciela jednej strony ze stroną drugą, sąd uznaje za nieważną.

2. Pełnomocnik posiada prawo do żądania od własnego przedstawiciela oraz strony drugiej do solidarnej wypłaty odszkodowania strat i moralnej szkody wyrządzonej w związku z wykonaniem czynności prawnej w związku ze zmową między nimi.

Artykuł 233. Skutki prawne czynu prawnego dokonanego pod wpływem ciężkich okoliczności

1. Czynność prawna którądokonała osoba pod wpływem ciężkich dla niej okoliczności oraz na wyjątkowo niekorzystnych warunkach, może być przez sąd uznana za nieważną niezależnie od tego kto był inicjatorem takiej czynności prawnej.

2. W czasie uznawania takiej czynności za nieważne stosuje się skutki przewidziane art. 216 niniejszego Kodeksu. Strona, która skorzystała z ciężkich okoliczności zobowiązana jest do wypłaty odszkodowania drugiej stronie strat i szkody moralnej wyrządzonej w związku z wykonaniem tej czynności.

Artykuł 234. Skutki prawne fikcyjnej czynności prawnej

1. Fikcyjną jest czynność prawna wykonana bez zamiaru tworzenia skutków prawnych omówionych w tej czynności prawnej.

2. Sąd uznaje fikcyjną czynność prawną za nieważną.

Artykuł 235. Skutki prawne pozornej czynności prawnej

1. Fikcyjną ( pozorna) jest czynność prawna, którą dokonano przez strony w celu ukrycia innej czynności prawnej faktycznie dokonanej.

2. W przypadku, gdy zostanie uznane, że czynność prawna została dokonana przez strony w celu ukrycia innej dokonanej czynności prawnej, stosunki stron regulowane są zasadami tej czynności którą strony faktycznie dokonały.

Artykuł 236. Moment nieważności czynności prawnej

1. Czynność prawna jest nikczemna lub uznana przez sąd za nieważną z chwilą jej wykonania.

2. W przypadku, gdy  związku z nieważną czynnością prawną prawa i obowiązki przewidziane są wyłącznie w przyszłości, zawiesza się możliwość nastania ich w przyszłości .

Tytuł 17. Przedstawicielstwo

Artykuł 237. Pojęcie oraz podstawy przedstawicielstwa

1. Przedstawicielstwo jest odniesieniem prawnym w którym jedna strona (przedstawiciel) zobowiązana jest lub posiada prawo do wykonania czynności prawnej w imieniu reprezentowanej strony.

2. Nie jest przedstawicielem osoba, która pomimo, że działa w cudzym interesie, lecz we własnym imieniu, a także osoba uprawniona do prowadzenia rozmów dotyczących możliwych w przyszłości czynności prawnych.

3. Przedstawicielstwo wynika z umowy, postanowień przepisów prawa, aktu organu osoby prawnej oraz z innych podstaw określonych aktami ustawodawstwa cywilnego.

1. Przedstawiciel może być upoważniony do wykonania wyłącznie takiej czynności prawnej, do której prawo wykonania posiada osoba przez nią reprezentowana.

2. Przedstawiciel nie może wykonać czynności prawnej, która zgodnie z jej treścią może być wykonana wyłącznie przez osobę reprezentowaną osobiście.

3. Przedstawiciel nie może wykonać czynności prawnej w imieniu reprezentowanej osoby, we własnym interesie lub w interesie innej osoby, której jest jednocześnie przedstawicielem, poza przedstawicielstwem komercyjnym, a także dotyczące innych osób określonych postanowieniami przepisów prawa.

Artykuł 239. Skutki prawne wykonania czynności prawnej przez przedstawiciela

1. Czynność prawna wykonana przez przedstawiciela tworzy, zmienia, likwiduje prawa cywilne i obowiązki osoby reprezentowanej .

Artykuł. 240. Pełnomocnictwo

1. Pełnomocnik zobowiązany jest do wykonania czynności prawnej poprzez udzielenie osobistego upoważnienia. Pełnomocnik może przekazać własne uprawnienia w części lub w całości innej osobie, w przypadku, gdy taka możliwość została przewidziana w umowie lub postanowieniami przepisów prawa między osobą reprezentowaną a pełnomocnikiem lub w przypadku, gdy został do tego zmuszony w celu ochrony osoby reprezentowanej.

2. Przedstawiciel, który przekazał własne uprawnienia innej osobie, powinien powiadomić o tym osobę reprezentowaną oraz przekazać jej niezbędne informacje o osobie której przekazał odpowiednie uprawnienia (zastępca). Nie wykonanie tego obowiązku nakłada na osobę przekazującą uprawnienia odpowiedzialność za czynności zastępcy takie jak własne.

3. Czynności prawne wykonane przez zastępcę tworzą, zmieniają, likwidują prawa i obowiązki cywilne dla osoby reprezentowanej.

Artykuł 241. Wykonanie czynności prawnych z przekroczeniem uprawnień

1. Czynność prawna wykonana przez pełnomocnika przekraczająca uprawnienia, stwarza, zmienia, likwiduje prawa i obowiązki cywilne osoby reprezentowanej, wyłącznie w przypadku przyjęcia czynności prawnej przez osobę reprezentowaną. Czynność prawną uważa się za przyjętą zwłaszcza w przypadku, gdy osoba repre-zentowana podjęła działania świadczące przyjęciu jej do wykonania.

2. Przyjęcie czynności prawnej przez osobę reprezentowaną stwarza, zmienia oraz likwiduje prawa i obowiązki cywilne z chwilą przyjęcia czynności prawnej.

Artykuł 242. Pełnomocnictwo z mocy prawa

1. Rodzice (rodzice zastępczy) są pełnomocnikami prawnymi własnych małoletnich oraz niepełnoletnich dzieci.

2. Opiekun jest pełnomocnikiem prawnym osoby małoletniej oraz osoby fizycznej uznanej za ubezwłasnowolnioną.

3. Pełnomocnikiem prawnym w przypadkach określonych postanowieniami przepisów prawa może być inna osoba.

1. Pełnomocnikiem komercyjnym jest osoba która stale oraz samodzielnie występuje w charakterze pełnomocnika przedsiębiorcy w czasie zawieranie przez nich umów w obszarze działalności przedsiębiorczej.

2. Pełnomocnictwo komercyjne jednocześnie kilku stron czynności prawnej jest dopuszczalne wyłącznie za zgodą tych stron oraz w innych przypadkach określonych postanowieniami przepisów prawa.

3. Uprawnienia pełnomocnika komercyjnego mogą być potwierdzone w formie umowy sporządzonej pisemnie między pełnomocnikiem a osobą reprezentowaną lub na podstawie pełnomocnictwa.

4. Szczegółowe warunki pełnomocnictwa komercyjnego w wybranych obszarach działalności przedsiębiorczej, określone są postanowieniami przepisów prawa.

Artykuł 244. Reprezentacja (przedstawicielstwo) na podstawie pełnomocnictwa

1. Przedstawicielstwo (reprezentacja) oparte na podstawie umowy może być realizowane na podstawie pełnomocnictwa.

2. Przedstawicielstwo na podstawie pełnomocnictwa może być zawarte w akcie organu osoby prawnej.

3. Pełnomocnictwem jest dokument w formie pisemnej sporządzony przez jedną osobę osobie drugiej w celu jej reprezentacji w stosunkach z osobami trzecimi.

Pełnomocnictwo do wykonania czynności prawnych może być wydane pełnomocnikowi przez osobę reprezentowaną (mocodawcę) bezpośrednio osobie trzeciej.

Artykuł 245. Forma pełnomocnictwa

1. Forma pełnomocnictwa powinna odpowiadać formie, w której zgodnie z przepisami prawa ma być wykonana czynność prawna.

2. Pełnomocnictwo wydawane w trybie wstępnego pełnomocnictwa podlega potwierdzeniu notarialnemu, poza przypadkami określonymi w ust. 4 niniejszego artykułu.

3. Pełnomocnictwo wojskowego zawodowego lub innej osoby, przebywającej na leczeniu w szpitalu, sanatorium i w innym zakładzie lecznictwa wojskowego może być potwierdzone przez naczelnika tego zakładu, jego zastępcę ds. medycznych, starszego lub szeregowego lekarza.

Pełnomocnictwo zawodowego wojskowego w punktach postoju, w częściach wojskowych, zrzeszeniach, instytucjach, zakładzie wojskowo-edukacyjnym, gdzie nie ma notariusza, bądź organu dokonującego czyn-ności notarialnych, a także pracownika, funkcjonariusza, członków ich rodzin i członków rodzin wojskowych może być potwierdzona przez komendanta (naczelnika) tych części, zrzeszeń, instytucji lub zakładów.

Pełnomocnictwo osoby w miejscu pozbawienia wolności (areszcie śledczym), może być potwierdzona przez naczelnika w miejscu pozbawienia wolności.

Pełnomocnictwa potwierdzone przez wymienione osoby są porównywane z potwierdzeniem notarialnym.

4. Pełnomocnictwo do otrzymania wynagrodzenia za pracę, stypendium, emerytury, alimentów, innych płatności oraz korespondencji pocztowej (pocztowych przekazów, przesyłek itp.) może być potwierdzone przez pracownika organizacji w której mocodawca pracuje, uczy się, przebywa na leczeniu stacjonarnym lub w miejscu zamieszkania.

1. Pełnomocnictwo w imieniu osoby prawnej wydaje jej organ lub inna uprawniona osoba na podstawie dokumentów założycielskich oraz stempluje pieczątką osoby prawnej.

Artykuł 247. Termin pełnomocnictwa

1. Termin pełnomocnictwa określa się w pełnomocnictwie. W przypadku, gdy termin pełnomocnictwa nie został określony, to zachowuje ważność do chwili likwidacji czynności.

2. Termin pełnomocnictwa wydanego w trybie wstępnego pełnomocnictwa nie może przekroczyć terminu podstawowego pełnomocnictwa na podstawie którego zostało wydane.

3. Pełnomocnictwo w którym nie została wskazana data jego wykonania jest nikczemne.

Artykuł 248. Zniesienie przedstawicielstwa na podstawie pełnomocnictwa

1. Przedstawicielstwo na podstawie pełnomocnictwa znosi się w przypadku:

1) zakończenia terminu ważności pełnomocnictwa;

2) anulowania pełnomocnictwa przez osobę wydającą;

3) odmowy przedstawiciela od wykonania czynności określonych w pełnomocnictwie;

4) likwidacji osoby prawnej wydającej pełnomocnictwo;

5) likwidacji osoby prawnej której wydano pełnomocnictwo;

6) śmierć osoby wydającej pełnomocnictwo, ogłoszenie jej za zmarłą, uznanie jej za ubezwłasnowolnioną lub zaginioną bez wieści, ograniczenie jej zdolności do czynności prawnych.

W przypadku śmierci osoby wydającej pełnomocnictwo, przedstawiciel zachowuje własne uprawnienia wynikające z pełnomocnictwa do chwili prowadzenia spraw niezkończonych lub takich czynności, których niewy-konanie może spowodować powstanie szkód;

7) śmierć osoby wydającej pełnomocnictwo, ogłoszenie jej za zmarłą, uznanie za ubezwłasnowolnioną lub zaginioną bez wieści, ograniczenie jej zdolności cywilnej do czynności prawnych.

2. Z likwidacją przedstawicielstwa na podstawie pełnomocnictwa traci ważność prokura.

3. W przypadku likwidacji przedstawicielstwa na podstawie pełnomocnictwa przedstawiciel zobowiązany jest do bezzwłocznego zwrotu pełnomocnictwa.

1. Osoba wydająca pełnomocnictwo poza nieodwołalnym pełnomocnictwem może w dowolnym czasie anulować pełnomocnictwo lub upoważnienie. Odmowa od niniejszego prawa jest nikczemną.

2. Osoba wydająca pełnomocnictwo oraz anulująca powinna niezwłocznie powiadomić o tym przedstawiciela, a także znane jej osoby trzecie dla których reprezentacji zostało wydane pełnomocnictwo.

3. Prawa i obowiązki w stosunku do osób trzecich powstałe w związku z dokonaniem czynu prawnego przez przedstawiciela do chwili, gdy dowiedział się lub mógł dowiedzieć się o anulowaniu pełnomocnictwa, zachowują moc prawną dla osoby wydającej pełnomocnictwo oraz jej następców prawnych. Tej zasady nie stosuje się w przypadku, gdy osoba trzecia wiedziała lub mogła wiedzieć, że pełnomocnictwo jest anulowane.

4. Postanowieniami przepisów prawa może być przewidziane prawo osoby do wydawania pełnomocnictw nieodwołalnych na czas określony.

(art. 249 wraz ze zmianami na podstawie Ustawy Nr 980-IV (980-15 ) z dnia 19.06.2003)

Artykuł 250. Odmowa przedstawiciela dokonania czynności określonych w pełnomocnictwie

1. Przedstawiciel posiada prawo do odmowy dokonania czynności określonych w pełnomocnictwie.

2. Przedstawiciel zobowiązany jest do bezzwłocznego powiadomienia osoby reprezentowanej o odmowie dokonania czynności określonych w pełnomocnictwie.

3. Pełnomocnik nie może odmówić wykonania czynności określonych w pełnomocnictwie w przypadku, gdy czynności te były nieodwołalne lub takie, które zapobiegają wyrządzeniu szkody osobie reprezentowanej, bądź innym osobom.

4. Przedstawiciel odpowiada przed osobą wydająca pełnomocnictwo za wyrządzone szkody w przypadku niezachowania postanowień przewidzianych w ust. 2 i 3 niniejszego artykułu.