Rozdział I. Prawo własności (Tytuł 23 art. 316 - Tytuł 25 art. 376)

Tytuł 23. Przepisy ogólne o prawie własności

Artykuł 316. Określenie prawa własności

1. Prawem własności jest prawo osoby do rzeczy (majątku), który realizuje zgodnie z przepisami prawa według własnej woli, niezależnie od woli innych osób.

2. Szczególnym rodzajem prawa własności jest prawo dożywotniej własności, które powstaje postanowieniami przepisów prawa lub umową o zarządzanie majątkiem.

(Artykuł 316 wraz ze zmianami na podstawie Ustawy Nr 980-IV (980-15 ) z dnia 19.06.2003)

Artykuł 317. Treść prawa własności

1. Właścicielowi przysługuje prawo do zarządzania , użytkowania i dysponowania własnym majątkiem.

2. Na treść prawa własności nie wpływa miejsce zamieszkania właściciela oraz położenie majątku.

Artykuł 318. Podmioty prawa własności

1. Podmiotami prawa własności jest Naród Ukraiński i inni uczestnicy stosunków cywilnych wymienieni w art. 2 niniejszego Kodeksu.

2. Wszystkie podmioty prawa własności są równymi wobec prawa.

Artykuł 319. Realizacja prawa własności

1. Właściciel zarządza , użytkuje, dysponuje własnym majątkiem według własnego uznania.

2. Właściciel posiada prawo do podejmowania dowolnych czynności związanych z jego majątkiem, zgodnych z przepisami prawa.

W trakcie realizacji własnych praw i wykonywaniu obowiązków właściciel, zobowiązany jest do przestrzegania moralnych zasad społecznych.

3. Każdemu właścicielowi gwarantuje się jednakowe warunki realizacji własnych praw.

4. Własność zobowiązuje.

5. Właściciel nie może wykorzystywać praw własności ze szkodą dla prawa, swobody i godności człowieka, interesie społecznym, pogarszać sytuację ekologiczną i jakości naturalnej ziemi.

6. Państwo nie może ingerować w realizację przez właściciela jego praw do własności.

7. Działalność właściciela może być ograniczona, bądź zlikwidowana lub właściciel może być zobowiązany do dopuszczenia innych osób do użytkowania własnego majątku wyłącznie w przypadkach i według trybu określonego postanowieniami przepisów prawa.

8. Zasady realizacji prawa własności do narodowych, kulturalnych i historycznych wartości określane są postanowieniami przepisów prawa.

Artykuł 320. Wykorzystanie przez właściciela własnego majątku do prowadzenia działalności przedsiębiorczej

1. Właściciel posiada prawo do wykorzystywania własnego majątku do prowadzenia działalności przedsiębiorczej, poza przypadkami określonymi postanowieniami przepisów prawa.

2. Postanowienia przepisów prawa mogą być określone warunki wykorzystania przez właściciela własnego majątku do prowadzenia działalności przedsiębiorczej.

Artykuł 321. Nietykalność prawa własności

1. Prawo własności jest nietykalne. Nikt nie może zostać sprzecznie z prawem pozbawiony tego prawa czy ograniczony w jego realizacji.

2. Osoba może być pozbawiona prawa własności lub ograniczona w jego realizacji wyłącznie w przypadkach i według trybu określonego postanowieniami przepisów prawa.

3. Przymusowe wywłaszczenie obiektów prawa własności może być zastosowane wyłącznie jako wyjątek z motywów społecznej konieczności na podstawie i według trybu określonego postanowieniami przepisów prawa oraz pod warunkiem wcześniejszego i pełnego zadośćuczynienia ich wartości, poza przypadkami określonymi w części drugiej art. 353 niniejszego Kodeksu.

Artykuł 322. Ciężar utrzymania majątku

1. Właściciel zobowiązany jest do utrzymania należącego do niego majątku, jeżeli w umowie lub postanowie-niami przepisów prawa nie przewidziano inaczej.

Artykuł 323. Ryzyko przypadkowego zniszczenia i uszkodzenia majątku

1. Ryzyko przypadkowego zniszczenia oraz uszkodzenia (psucia) majątku ponosi jego właściciel, jeżeli w umowie lub postanowieniami przepisów prawa nie określono inaczej.

Artykuł 324. Prawo własności Ukraińskiego Narodu

1. Ziemia, jej złoża, powietrze atmosferyczne, wodne i inne zasoby naturalne znajdujące się w granicach terytorium Ukrainy, naturalne zasoby jej kontynentalnego klifu wyłącznej strefy morskiej są obiektami prawa własności Ukraińskiego Narodu.

2. W imieniu Ukraińskiego Narodu prawa właściciela realizują organy władzy państwowej i samorządu terytorialnego w granicach określonych w Konstytucji Ukrainy.

Każdy obywatel posiada prawo do użytkowania naturalnymi obiektami prawa własności Ukraińskiego Narodu zgodnie z przepisami prawa.

Artykuł 325. Prawo prywatnej własności

1. Podmiotem prawa własności prywatnej jest osoba fizyczna oraz prawna.

2. Osoba fizyczna oraz prawna może być właścicielem dowolnego majątku, poza niektórymi rodzajami majątku ,który zgodnie z postanowieniami przepisów prawa nie może do nich należeć.

3. Składniki, ilość i wartość majątku, który może być własnością osób fizycznych i prawnych są nie ograniczone.

Postanowieniami przepisów prawa mogą być przewidziane ograniczenia wielkości gruntu, który może być własnością osoby fizycznej oraz prawnej.

Artykuł 326. Prawo własności państwowej

1. Własnością państwową może być majątek, w tym również środki pieniężne należący do państwa Ukraina.

2. W imieniu i w interesach państwa Ukraina prawo własności realizują odpowiednie organy władzy państwowej.

3. Majątkiem państwowym zarządza organ państwowy, a w przypadkach przewidzianych

prawem inne podmioty.

(wchodzi w życie z dniem opublikowania Ustawy  Nr 185-V ( 185-16 ) z dnia 21.09.2006)

Artykuł 327. Prawo własności komunalnej

1. Własnością komunalną jest majątek, w tym również środki pieniężne należące do terytorialnej gromady.

2. Zarządzaniem majątkiem będącym własnością komunalną zajmują się bezpośrednio gromada terytorialna oraz utworzone przez nią organy samorządu terytorialnego.

Tytuł 24. Nabycie prawa własności

Artykuł 328. Podstawy nabycia prawa własności

1. Prawo własności nabywa się zgodnie z postanowieniami przepisów prawa, zwłaszcza w związku dokonania  czynności prawnych. 

2. Prawo własności uważa się za nabyte legalnie, jeżeli z postanowień przepisów prawa nie wynika inaczej lub niezgodność nabycia prawa własności nie została orzeczona przez sąd.

Artykuł 329. Nabycie prawa własności przez osobę prawną prawa publicznego

1. Osoba prawna prawa publicznego nabywa prawo własności do majątku przekazanego jej na własność i na majątek przez nią nabyty na własność zgodnie z postanowieniami przepisów prawa.

Artykuł 330. Nabycie przez uczciwego nabywcę prawa własności do majątku wywłaszczonego przez osobę nie posiadającą do tego prawa

1. W przypadku, gdy majątek wywłaszczony został przez osobę nie posiadającej do tego prawa, uczciwy nabywca nabywa prawo własności do niego, zgodnie z postanowieniami art. 388 niniejszego Kodeksu, mają-tek nie być od niego odebrany.

(artykuł 330 wraz ze zmianami na podstawie Ustawy Nr 1255-IV (1255-15) z dnia 18.11.2003)

Artykuł 331. Nabycie prawa własności na nowoutworzony majątek oraz obiekty o niezakończonej budowie

(Nazwa art. 331 wraz ze zmianami na podstawie Ustawy Nr 3201-IV  (3201-15)

z dnia 15.12.2005)

1. Prawa własności do nowej rzeczy wytworzonej (stworzonej) przez osobę nabywa ta osoba, jeżeli w umowie lub postanowieniami przepisów prawa nie przewidziano inaczej.

Osoba która wytworzyła (stworzyła) rzecz z własnych materiałów na podstawie umowy jest właścicielem tej rzeczy.

2. Prawo własności do nowoutworzonego majątku nieruchomego (budynki mieszkalne, budowle, itp.) powstaje z chwilą zakończenia budowy (stworzenia majątku).

W przypadku, gdy w umowie lub przepisami prawa przewidziano przyjęcie majątku nieruchomego do eksploatacji, prawo własności powstaje z chwilą przyjęcia go do eksploatacji.

W przypadku, gdy prawo własności do majątku nieruchomego zgodnie z przepisami prawa podlega państwowej rejestracji, prawo własności powstaje z chwilą rejestracji państwowej.

3. Do chwili zakończenia budowy (stworzenia majątku) osobę uważa się za właściciela materiałów, urządzeń itp., wykorzystywanych w budowie (tworzeniu majątku).

W razie konieczności osoba wymieniona w ust.1 niniejszej części może zawrzeć umowę w zakresie obiektu o niezakończonej budowie którego prawo własności podlega rejestracji przez organ dokonujący rejestracji państwowej praw do majątku nieruchomego na podstawie dokumentów potwierdzających prawo własności lub użytkowania ziemią dla stworzenia obiektu majatku nieruchomego, dokumentacji projektowo – kosztorysowej, a także dokumentów zawierających opis obiektu o niezakończonej budowie.

(ust. 3 art. 331 uzupełniono o ust. 2 w oparciu o Ustawę Nr 3201-IV (3201-15)

z dnia 15.12.2005)

(ust. 4 art. 331 wyłączono na podstawie Ustawy Nr 3201-IV (3201-15) z dnia 15.12.2005)

Artykuł 332. Nabycie prawa własności na rzecz przetworzoną

1. Przetworzeniem jest wykorzystanie jednej rzeczy (materiału) w związku z czym stworzona jest nowa rzecz.

2. Osoba samodzielnie przerabiająca cudzą rzecz, nie nabywa prawa własności do nowej rzeczy i zobowiązana jest do zapłaty właścicielowi materiału jego wartości.

3. Prawo własności do rzeczy ruchomej stworzonej przez osobę poprzez przetworzenie z materiału nie należącego do niej, nabywa właściciel materiału na jego życzenie, jeżeli w umowie lub postanowieniami przepisów prawa nie przewidziano inaczej.

4. W przypadku, gdy wartość przetworzenia oraz stworzenia nowej rzeczy istotnie przekracza wartość materiału, prawo własności do nowej rzeczy nabywa na jej życzenie osoba która wykonała przeróbki. W tym przypadku osoba która dokonała przetworzenia zobowiązana do pokrycia szkody moralnej właścicielowi materiału.

5. Właściciel materiału, który nabył prawo własności na wytworzoną z niego rzecz, zobowiązany jest do pokrycia wartości przetworzenia osobie która jej dokonała, jeżeli w umowie nie przewidziano inaczej.

Artykuł 333. Przywłaszczenie ogólnodostępnych darów natury

1. Osoba, która zebrała jagody, rośliny lekarskie, złowiła ryby lub zdobyła inną rzecz w lesie, wodzie itp. jest jej właścicielem, jeżeli działa zgodnie z przepisami prawa, zwyczajem miejscowym lub ogólnym zezwoleniem właściciela odpowiedniego gruntu.

Artykuł 334. Moment nabycia prawa własności na podstawie umowy

1. Prawo własności nabywcy majątku na podstawie umowy powstaje z chwilą przekazania majątku, jeżeli w umowie lub postanowieniami przepisów prawa nie przewidziano inaczej.

2. Przekazaniem majątku uważa się wręczenie go nabywcy lub przewoźnikowi, organizacji łączności itp. do odprawy, przesyłki do nabywający majątku wywłaszczonego bez zobowiązania dostawy.

Do przekazania majątku należy również wręczenie konosamentu lub innego towarowo-dyspozycyjnego dokumentu na majątek.

3. Prawo własności do majątku na podstawie umowy podlegającej potwierdzeniu przez notariusza, powstaje z chwilą takiego potwierdzenia lub z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu o uznanie za ważną umowy nie potwierdzonej notarialnie.

4. W przypadku, gdy umowa o wywłaszczeniu majątku podlega rejestracji państwowej, nabywca nabywa prawo własności z chwilą jej rejestracji.

Artykuł 335. Nabycie prawa własności na rzecz bezpańską (pozbawioną gospodarza)

1. Bezpańską jest rzecz nie posiadająca właściciela lub której właściciel jest nieznany.

2. Bezpańskie rzeczy nieruchome ewidencjonuje organ dokonujący rejestracji państwowej praw do majątku nieruchomego, na wniosek organu samorządu terytorialnego na którego terytorium są położone. O wpisie do ewidencji rzeczy bezpańskiej zamieszcza się ogłoszenie w drukowanych środkach masowej informacji.

Po upływie jednego roku od dnia wpisu do ewidencji bezpańskiej rzeczy nieruchomej , na wniosek organu upoważnionego do zarządzania majątkiem odpowiedniej gromady terytorialnej, może być przekazana orzeczeniem sądu na własność komunalną.

3. Bezpańskie rzeczy ruchome mogą być nabyte na własność na podstawie nabytego przedawnienia, poza przypadkami określonymi w art. 336, 338, 341 i 343 niniejszego Kodeksu.

Artykuł 336. Nabycie prawa własności na rzecz ruchomą z której rezygnuje właściciel

1. Osoba, która zarządzała rzeczą ruchomą z której właściciel zrezygnował (art. 347 niniejszego Kodeksu), nabywa prawa własności do tej rzeczy z chwilą jej przyjęcia.

Artykuł 337. Zguba

1. Osoba, która znalazła rzecz zgubioną zobowiązana jest do niezwłocznego powiadomienia o tym osobę, która ją zgubiła lub właściciela rzeczy i do zwrócenia tej osobie rzeczy znalezionej.

Osoba, która znalazła rzecz zgubioną w pomieszczeniu lub środku transportu zobowiązana jest do przeka-zania jej osobie przedstawiającą zarządzającego pomieszczeniem, bądź środkiem transportu. Osoba której przekazano zgubę, nabywa praw i obowiązków osoby która znalazła rzecz zgubioną.

2. W przypadku, gdy osoba która posiada prawo do żądania zwrotu zgubionej rzeczy lub miejsce jej pobytu jest nieznane, osoba która znalazła rzecz zgubioną zobowiązana jest do powiadomienia o zgubie milicji lub organu samorządu terytorialnego.

3. Osoba, która znalazła rzecz zgubioną posiada prawo do przechowywania jej u siebie lub do zdania do przechowywania milicji lub samorządu terytorialnego lub do przekazania osobie którą wskazali.

Rzecz szybko psująca się lub rzecz której koszty przechowywania są nieproporcjonalne do jej wartości, może zostać sprzedana przez osobę która ją znalazła otrzymując pisemne dowody potwierdzające wartość sprzedaży.

Suma pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży rzeczy znalezionej podlega zwrotowi osobie posiadającej prawo do jej zwrotu.

4. Osoba która znalazła rzecz zgubioną odpowiada za jej utratę, zniszczenie lub uszkodzenie w granicach jej wartości wyłącznie w przypadku umyślnego działania lub nieostrożności.

Artykuł 338. Nabycie prawa własności do zguby

1. Osoba, która znalazła rzecz zgubioną, nabywa prawo własności do niej po upływie 6 miesięcy od chwili zgłoszenia o zgubie milicji lub samorządu terytorialnego, w przypadku, gdy:

2) właściciel lub inna osoba posiadająca prawo do żądania zwrotu rzeczy zgubionej nie zgłosi własnego prawa do rzeczy osobie która ją znalazła, milicji lub samorządu terytorialnego.

2. W przypadku, gdy osoba, która znalazła rzecz zgubioną przedłoży organowi samorządu terytorialnego pisemny wniosek rezygnacji z nabycia prawa własności, rzecz przechodzi na własność terytorialnej gromady.

3. Odnalezione środki transportu przekazywane są na przechowywanie milicji o czym w drukowanych środ-kach masowej informacji zamieszczane jest ogłoszenie.

W przypadku, gdy w przeciągu 6 miesięcy od dnia opublikowania ogłoszenia właściciel lub inna osoba posiadająca prawo do żądania zwrotu środka transportu nie będzie ujawniona lub nie zgłosi własnych praw do środka transportu, milicja posiada prawo do jego sprzedaży , a uzyskaną kwotę przekazuje na specjalny rachunek w banku.

W przypadku, gdy w terminie 3 lat były właściciel środka transportu nie zażąda przekazania mu kwoty sprzedaży, kwota ta przechodzi na własność gromady terytorialnej na której terytorium znaleziono środek transportu.

Artykuł 339. Prawo osoby która znalazła zgubioną rzecz do wynagrodzenia i pokrycia kosztów związanych ze zgubą

1. Osoba, która znalazła rzecz zgubioną posiada prawo do żądania od osoby której zwróciła lub osoby która nabyła prawa własności do niej do pokrycia niezbędnych kosztów związanych ze zgubą (przechowywanie, poszukiwanie właściciela, sprzedaż rzeczy itp.).

2. Osoba, która znalazła rzecz zgubioną posiada prawo do żądania od jej właściciela (zarządzającego) wynagrodzenia za znaleźne w wysokości do 20% wartości rzeczy.

3. W przypadku, gdy właściciel (zarządzający) przyrzekł publicznie wynagrodzenie za zgubę, wynagrodzenie wypłacane jest zgodnie z publicznym przyrzeczeniem.

4. Prawo do uzyskania wynagrodzenia nie powstaje w przypadku, gdy osoba która znalazła rzecz zgubioną nie zgłosiła o zgubie lub wykonała próbę jej ukrycia.

Artykuł 340. Zwierzęta bez opieki domowej

1. Osoba, która zatrzymała zwierzę domowe bez opieki, zobowiązana jest bezzwłocznie powiadomić o tym właściciela i go zwrócić. W przypadku, gdy właściciel domowego zwierzęcia bez opieki lub miejsce jego pobytu jest nieznane, osoba która zatrzymała zwierzę zobowiązana jest w terminie trzech dni powiadomić o tym milicję lub samorząd terytorialny, który podejmuje poszukiwanie właściciela.

2. Osoba, która zatrzymała zwierzę domowe bez opieki może w okresie poszukiwania właściciela pozostawić go u siebie na utrzymaniu i w użytkowaniu lub przekazać innej osobie, jeżeli ta osoba może zabezpieczyć utrzymanie i opiekę zwierzęciu z zachowaniem warunków weterynaryjnych lub przekazać je milicji lub samorządowi terytorialnemu.

3. Osoba u której pozostało zwierzę domowe bez opieki, odpowiada za jego zagubienie lub uszkodzenie w granicach wartości wyłącznie w przypadku własnej celowości lub dużej nieostrożności.

Artykuł 341. Nabycie prawa własności do zwierzęcia domowego bez opieki

1. W przypadku, gdy w terminie 6 miesięcy od chwili zgłoszenia o zatrzymaniu zwierzęcia bez opieki lub bydła oraz w terminie dwóch miesięcy w przypadku innych zwierząt domowych nie będzie wykryty właściciel lub nie zgłosi własnego prawa do nich, prawo własności na te zwierzęta przechodzi na osobę u której były na utrzymaniu lub użytkowaniu.

2. W przypadku rezygnacji osoby u której na utrzymaniu lub w użytkowaniu było zwierzę domowe bez opieki od nabycia praw własności, zwierzę przechodzi na własność gromady terytorialnej w miejscu znalezienia.

Artykuł 342. Pokrycie kosztów związanych z utrzymaniem domowych zwierząt bez opieki i wypłata wynagrodzenia

1. W przypadku zwrotu zwierzęcia domowego bez opieki właścicielowi, osoba która zatrzymała zwierzę i osoba, której zostało przekazane na utrzymanie i w użytkowanie, posiadają prawo do pokrycia kosztów związanych z utrzymaniem zwierząt z uwzględnieniem korzyści zdobytych z użytkowania.

2. Osoba która zatrzymała zwierzę domowe bez opieki posiada prawo do wynagrodzenia zgodnie z art. 339 niniejszego Kodeksu.

Artykuł 343. Nabycie prawa własności do skarbu

1. Skarbem są zakopane w ziemi, bądź ukryte w inny sposób pieniądze, wartości walutowe, inne wartościowe rzeczy których właściciel jest nieznany lub zgodnie z postanowieniami przepisów prawa utracił do nich prawo własności.

2. Osoba która wykryła skarb, nabywa prawa własności do niego.

W przypadku, gdy skarb był ukryty w majątku należy zgodnie z prawem własności do innej osoby, osoba która wykryła go i właściciel majątku w którym skarb był ukryty w równych częściach nabywają prawo do wspólnej częściowej własności .

3. W przypadku wykrycia skarbu przez osobę która dokonała wykopania, bądź poszukiwania wartości bez zgody właściciela majątku w którym był ukryty, prawo własności do skarbu nabywa właściciel tego majątku.

4. W przypadku wykrycia skarbu będącego pamiątką historii i kultury, prawo własności do niego nabywa państwo.

Osoba która wykryła taki skarb posiada prawo do uzyskania od państwa wynagrodzenia w wysokości do 20% od jego wartości w chwili wykrycia, w przypadku, gdy bezzwłocznie powiadomiła milicję lub samorząd terytorialny o skarbie oraz przekazała go odpowiedniemu organowi państwowemu lub samorządu teryto-rialnego.

W przypadku, gdy pamiątka historii lub kultury była wykryta w majątku należącym do innej osoby, osoba ta, a także osoba która wykryła skarb posiadają prawo do wynagrodzenia w wysokości do 10% wartości skarbu każda.

5. Postanowienia niniejszego artykułu nie dotyczą osób które wykryły skarb w czasie wykopów, poszukiwań prowadzonych w ramach obowiązków pracowniczych lub umownych.

1. Osoba, która w dobrej wierze zarządzała cudzym majątkiem nieruchomym oraz stale nim zarządza przez okres 10 lat lub majątkiem ruchomym przez 5 lat, nabywa praw własności do tego majątku (nabyte przedawnienie), jeżeli w niniejszym Kodeksie nie przewidziano inaczej.

Nabycie prawa własności do ziemi na podstawie nabytego przedawnienia regulowane jest postanowieniami przepisów prawa.

Prawo własności do majątku nieruchomego podlegające rejestracji państwowej, powstaje w wyniku nabytego przedawnienia z chwila rejestracji państwowej.

2. Osoba zgłaszająca o przedawnieniu zarządzania może doliczyć do czasu własnego zarządu w całym czasie w przeciągu którego tym majątkiem zarządzała osobę będąca spadkobiercą (następcą prawnym).

3. W przypadku, gdy majątkiem zarządzała na podstawie umowy z jej właścicielem, który po zakończeniu terminu umowy nie przedstawił żądania jego zwrotu, nabywa prawa własności na podstawie nabytego przedawnienia do majątku nieruchomego przez 15 lat, a do ruchomego majątku – przez 5 lat od czasu upływu przedawnienia roszczeń.

Utrata nie z własnej woli majątku przez jego zarządcę nie przerywa nabytego przedawnienia w przypadku zwrotu majątku w terminie 1 roku lub przedstawienia roszczeń w tym terminie o zwrot.

4. Prawo własności do majątku nieruchomego z tytułu nabytego przedawnienia, środki transportu, papiery wartościowe nabywa się na podstawie orzeczenia sądu.

Artykuł 345. Nabycie prawa własności w przypadku prywatyzacji majątku państwowego i ko-munalnego

1. Osoba fizyczna lub prawna może nabyć prawo własności w przypadku prywatyzacji majątku państwowego lub komunalnego.

2. Prywatyzację prowadzi się według trybu określonego postanowieniami przepisów prawa.

Tytuł 25. Zniesienie praw własności

Artykuł 346. Podstawy zniesienia praw własności

1. Prawo własności znosi się w przypadku:

1) sprzedaży przez właściciela własnego majątku;

2) rezygnacji z praw własności przez właściciela;

3) zniesienia praw własności do majątku nie przysługującego tej osobie, zgodnie z przepisami prawa;

4) zniszczenia majątku;

5) wykupienia pamiątek historii i kultury;

6) wykupienia gruntu w związku z koniecznością społeczną;

7) wykupienia majątku nieruchomego znajdującego się na gruncie w związku koniecznością społeczną;

8) zwrotu wierzytelności za zobowiązania właściciela z majątku;

11) w wyniku likwidacji osoby prawnej, bądź w związku ze śmiercią właściciela.

2. Prawo własności może być zlikwidowane w innych przypadkach określonych postanowieniami przepisów prawa.

Artykuł 347. Rezygnacja z prawa własności

1. Osoba posiada prawo do rezygnacji z prawa własności do majątku poprzez złożenie odpowiedniego powiadomienia lub do podjęcia innych działań świadczących o rezygnacji z prawa własności.

2. W przypadku rezygnacji z praw własności do majątku nie podlegającego rejestracji państwowej, prawo własności znoszone jest z chwilą podjęcia działań świadczących o rezygnacji.

3. W przypadku rezygnacji z praw własności do majątku podlegającego rejestracji państwowej, prawo własności znoszone jest z chwilą złożenia wniosku o dokonanie odpowiedniego zapisu w rejestrze państwowym.

Artykuł 348. Likwidacja prawa własności do majątku

1. W przypadku, gdy osoba nabyła zgodnie z postanowieniami przepisów prawa, prawo własności do majątku przyjętego w terminie późniejszym, zgodnie z przepisami prawa nie może do niej należeć majątek ten sprzedany przez właściciela w okresie czasu określonego przepisami prawa.

W przypadku, gdy majątek nie został wywłaszczony przez właściciela w określonym przepisami prawa terminie z uwzględnieniem jego charakteru i przeznaczenia, na wniosek odpowiedniego organu władzy państwowej orzeczeniem sądu podlega przymusowi obowiązkowej sprzedaży.

W przypadku przymusowej sprzedaży majątku, były właściciel otrzymuje wartość sprzedaży z uwzględnieniem kosztów poniesionych przy wywłaszczeniu majątku.

W przypadku, gdy majątek nie został sprzedany, na podstawie orzeczenia sądu zostaje sprzedany na własność państwa. W tym przypadku, dotychczasowy właściciel majątku otrzymuje wartość określoną w orzeczeniu sądowym.

2. W przypadku, gdy osoba nabyła prawo własności zgodnie z przepisami prawa do majątku którego nabycie zgodnie z przepisami prawa było przyjęte w terminie późniejszym wymagane jest specjalne zezwolenie które nie zostało wydane, majątek podlega wywłaszczeniu według trybu przewidzianego w ust. 1 niniejszego artykułu.

Artykuł 349. Likwidacja prawa własności w związku ze zniszczeniem majątku

1. Prawo własności do majątku ulega likwidacji w przypadku jego zniszczenia.

2. W przypadku zniszczenia majątku, który zgodnie z przepisami prawa podlega rejestracji państwowej, prawo własności do tego majątku znoszony jest z chwilą wniesienia przez właściciela wniosku o dokonanie zmian w rejestrze państwowym.

Artykuł 350. Wykupienie gruntu w związku z potrzebą społeczną

1. Wykupienie gruntu w związku z koniecznością społeczną odbywa się za zgodą właściciela lub na podstawie orzeczenia sądu, według trybu określonego postanowieniami przepisów prawa.

2. Decyzją o wykupienie w granicach posiadanych uprawnień przez organ władzy państwowej, organ władzy Autonomicznej Republiki Krym lub samorządu terytorialnego.

3. Organ podejmujący decyzję o wykupieniu ziemi w związku z koniecznością społeczną, zobowiązany jest do pisemnego powiadomienia o tym właściciela

4. Zapłata za wykupywany grunt (cena wykupu), terminy i inne warunki wykupienia, określa porozumienie z właścicielem gruntu , a w przypadku powstania sporu – sąd.

5. W cenie zakupu zalicza się w pełnej wysokości wartość rynkową gruntu i znajdujący się na nim majątek nieruchomy, koszty właściciela związane z wykupem gruntu ( w tym nieuzyskane dochody).

6. W porozumieniu z właścicielem odkupowanego gruntu, organ podejmujący decyzję o wykupieniu gruntu w związku z koniecznością społeczną, może przydzielić inny grunt, którego wartość uwzględniana jest przy wykupie ziemi.

Artykuł 351. Likwidacja prawa własności do majątku nieruchomego w związku z wykupem gruntu na którym jest położony

1. Prawo własności do budynku mieszkalnego, innych budowli, nieruchomości, zasadzeń w związku z wykupem gruntu na którym się znajdują (art. 350 niniejszego Kodeksu), może być zlikwidowane na podstawie orzeczenia sądu poprzez ich zakup oraz z obowiązkiem uprzedniego pokrycia kosztów w pełnym zakresie.

2. Organ wymieniony w ust 2 art. 350 niniejszego Kodeksu w związku z zakupem gruntu może wnieść wniosek o wykupienie znajdujących się na nim budynków mieszkalnych, innych budynków, nieruchomości, zasadzeń .

Wniosek o zakupienie wymienionego majątku rozpatrzony jest pozytywnie w przypadku, gdy wnioskodawca udowodni, że wykorzystywanie wykupywanego gruntu w związku z koniecznością społeczną jest niemożliwe bez likwidacji prawa własności do tego majątku.]

3. Sąd może podjąć decyzję o zniesienie obowiązku przeniesienia budynku mieszkalnego, innych budowli, wiat, nasadzeń położonych na gruncie podlegającym wykupieniu lub według życzenia właściciela na inny grunt a w przypadku, gdy jest to możliwe do ich odbudowy.

W przypadku zniszczenia lub przeniesienia obiektów na inny grunt osoba posiada prawo do uprzedniego pokrycia kosztów, w tym kosztów związanych z ulepszeniem jakości gruntu oraz utraconego dochodu.

4. Osoba, której prawo własności jest likwidowane posiada prawo do żądania przydzielenia jej innego analogicznego jakościowo gruntu w granicy danego punktu zamieszkania.

5. Zniszczenie budynku mieszkalnego jest niedopuszczalne do chwili zabezpieczenia mieszkania osobie w nim zamieszkującej (właścicielowi) oraz członkom rodziny, a także osobie która zamieszkiwała z nim w charakterze najemcy oraz członków jego rodziny w ilości i według trybu przewidzianego postanowieniami przepisów prawa.

6. W przypadku, gdy właściciel gruntu podlegającego wykupowi w związku z koniecznością społeczną jest właścicielem budynku mieszkalnego, innych budowli, garaży, bądź nasadzeń położonych na nim, żądanie o likwidację prawa własności na te obiekty rozpatrywane są łącznie z roszczeniem o wykup gruntu.

7. W przypadku, gdy właściciel gruntu podlegającego wykupowi w związku z koniecznością społeczną nie jest właścicielem budynku mieszkalnego, innych budowli , garaży i nasadzeń położonych na nim, właściciel tych obiektów dołączany jest do udziału w sprawie.

8. Do chwili uprawomocnienia się orzeczenia sądu o wykupienie gruntu w związku z koniecznością społeczną właściciel posiada prawo do dysponowania budynkiem mieszkalnym, innymi budynkami, garażami, nasadzeniami położonymi na nim według własnego uznania.

Artykuł 352. Wykupienie pamiątek historii i kultury

1. W przypadku, gdy czynności lub bezczynność właściciela pamiątek historii lub kultury zagraża ich uszkodzeniu lub zniszczeniu, państwowy organ władzy ds. ochrony pamiątek historii i kultury przesyła do właściciela wstępne uprzedzenie.

2. W przypadku, gdy właściciel pamiątki historii i kultury nie podejmie działań zmierzających do ich ochrony , zwłaszcza w związku z niemożliwością stworzenia do tego niezbędnych warunków, sąd na wniosek państwowego organu ds. ochrony pamiątek historii i kultury może podjąć decyzję o ich wykupie.

3. W przypadku nie wykonania potrzeby zabezpieczenia warunków dla zachowania pamiątki historii i kultury. Żądanie wykupu nie może być przedstawione bez wcześniejszego uprzedzenia.

4. Wykupiona pamiątka historii i kultury przechodzi na własność państwa.

5. Cena wykupu pamiątki historii i kultury wyznaczana jest za porozumieniem stron, a w przypadku sporu orzeczeniem sądu.

Artykuł 353. Rekwizycja/ rekwirowanie/zajęcie

1. W przypadku działania sił wyższych, awarii, epidemii i innych sytuacji nadzwyczajnych w celu konieczności społecznej, majątek może być przymusowo wywłaszczony od właściciela na podstawie i według trybu określonego postanowieniami przepisów prawa pod warunkiem wcześniejszego oraz pełnego pokrycia jego wartości (rekwizycja).

2. W warunkach stanu wojennego lub stanu nadzwyczajnego majątek może być przymusowo od właściciela wywłaszczony z pokryciem kosztów jego wartości, w terminie późniejszym.

3. Zarekwirowany majątek przechodzi na własność państwa lub podlega zniszczeniu.

4. Wycena według której uprzedniemu właścicielowi zostało wypłacone odszkodowanie za zarekwirowany majątek, może zostać zaskarżona do sądu.

5. W przypadku zarekwirowania majątku jego poprzedni właściciel może żądać w zamian w przypadku, gdy jest to możliwe przydzielenia innego majątku.

6. W przypadku, gdy po zlikwidowaniu nadzwyczajnych okoliczności zachował się zarekwirowany majątek, osoba do której należał, przypadku gdy jest to możliwe posiada prawo do żądania jego zwrotu.

W przypadku zwrotu majątku osobie, przywraca się jej prawo własności do tego majątku, a jednocześnie zobowiązana jest do zwrotu otrzymanych kwot pieniężnych lub rzeczy otrzymanych w zamian za zarekwiro-wanie z uwzględnieniem rozumnej opłaty za wykorzystanie tego majątku.

Artykuł 354. Konfiskata

1. Sąd w przypadkach przewidzianych postanowieniami prawa może podjąć decyzję jako sankcję za naruszenie prawa o pozbawienie osoby prawa własności do majątku (konfiskatę).

Skonfiskowany majątek bezpłatnie przechodzi na własność państwa.

2. Zakres i tryb konfiskaty majątku określają postanowienia przepisów prawa.

Tytuł 26. Prawo własności wspólnej

Artykuł 355. Określenie i rodzaje własności wspólnej

1. Majątek stanowiący własność dwóch lub więcej osób (współwłaściciele) przysługuje im na prawie własności wspólnej (majątek wspólny).

2. Majątek może być własnością osób na prawie wspólnej częściowej lub wspólnej własności łącznej.

3. Prawo własności wspólnej regulowane jest postanowieniami przepisów prawa.

4. Własność wspólną uważa się za częściową w przypadku, gdy w umowie lub postanowieniami przepisów prawa nie została przewidziana do majątku wspólna własność łączna.

Artykuł 356. Prawo częściowej własności wspólnej

1. Własność dwóch lub więcej osób z wyszczególnieniem części każdego z nich w prawie własności jest wspólną własnością częściową.

2. Podmiotami prawa wspólnej własności częściowej mogą być osoby fizyczne, osoby prawne, państwo, terytorialne gromady.

Artykuł 357. Wyznaczanie udziału w prawie wspólnej częściowej własności

1. Udziały w prawie wspólnej własności częściowej uważane są za równe w przypadku, gdy w umowie między współwłaścicielami lub postanowieniami przepisów prawa nie przewidziano inaczej.

2. W przypadku, gdy wysokość udziału w prawie wspólnej własności częściowej nie został określony w porozumieniu między współwłaścicielami lub postanowieniami przepisów prawa, udział określa się z uwzględnieniem wkładu każdego ze współwłaścicieli w nabyciu (wytworzeniu, przystosowaniu) majątku.

3. Współwłaściciel posiada prawo do odpowiedniego zwiększenia własnego udziału w prawie wspólnej własności częściowej w przypadku, gdy ulepszenie wspólnego majątku którego nie można wyodrębnić, zostało wykonane za jego środki za zgodą wszystkich współwłaścicieli z zachowaniem określonych zasad użytkowania majątku wspólnego.

4. Współwłaściciel budynku mieszkalnego , innych budowli, zabudowań może wykonać według trybu określonego postanowieniami przepisów prawa za własne środki dobudowę (rozbudowę) bez zgody innych współwłaścicieli w przypadku, gdy to nie narusza ich praw. Dobudowa taka (rozbudowę) jest własnością współwłaściciela, który ją wykonał oraz powoduje zmianę wysokości udziałów współwłaścicieli w prawie wspólnej własności częściowej.

5. Ulepszenie wspólnego majątku, który można wyodrębnić jest własnością tego współwłaściciela, który go dokonał, jeżeli inaczej w porozumieniu między współwłaścicielami nie przewidziano inaczej.

Artykuł 358. Dochodzenie prawa wspólnej własności częściowej

1. Prawo wspólnej własności częściowej wykonują współwłaściciele po uzyskaniu wspólnej zgody.

2. Współwłaściciele mogą porozumieć się o zasadach zarządzania i użytkowania majątku stanowiącego ich wspólną własność częściową.

3. Każdy ze współwłaścicieli posiada prawo do zarządzania oraz użytkowania w tej części wspólnego majątku w naturze, która odpowiada jego udziałowi w prawie do wspólnej własności częściowej. W przypadku braku takiej możliwości współwłaściciel posiada prawo do żądania od innych współwłaścicieli korzystających i użytkujących wspólny majątek odpowiedniej rekompensaty materialnej.

W przypadku, gdy umowa między współwłaścicielami o zasadach zarządzania i użytkowania wspólnego majątku zgodnie z ich udziałami w prawie wspólnej własności częściowej jest potwierdzona notarialnie, dotyczy osób nabywających część w prawie własności częściowej do tego majątku.

Artykuł 359. Płody, produkcja i dochody z wykorzystywania majątku stanowiącego wspólną własność częściową

1. Płody, produkcja i dochody z wykorzystywania majątku stanowiącego wspólną własność częściową wchodzą do wspólnego majątku oraz dzielone są między współwłaścicielami zgodnie z ich udziałami w prawie wspólnej własności częściowej w przypadku, gdy w porozumieniu między nimi lub postanowieniami przepisów prawa nie przewidziano inaczej.

Artykuł 360. Utrzymanie majątku wspólnej własności częściowej

1. Współwłaściciel zgodnie z własnym udziałem we wspólnej własności częściowej zobowiązany jest do uczestniczenia w kosztach zarządzania, utrzymania i przechowywania wspólnego majątku, w spłacie podatków, należności (obowiązkowych opłat), a także ponosić odpowiedzialność przed osobami trzecimi za zobowiązania dotyczące wspólnego majątku.

Artykuł 361. Prawo współwłaściciela do dysponowania własnym udziałem w prawie własności częściowej

1. Współwłaściciel posiada prawo do samodzielnego dysponowania własnym udziałem w prawie wspólnej własności częściowej.

Artykuł 362. Prawo pierwszeństwa zakupu udziału w prawie wspólnej własności częściowej

1. W przypadku sprzedaży udziału w prawie wspólnej własności częściowej , współwłaściciel posiada prawo pierwszeństwa do jej zakupu według ceny ogłoszonej dla sprzedaży i na innych równych warunkach poza sprzedażą z targów publicznych.

2. Sprzedający udział w prawie wspólnej własności częściowej zobowiązany jest do powiadomienia w formie pisemnej innych współwłaścicieli o zamiarze sprzedaży własnego udziału wskazując cenę oraz inne warunki sprzedaży.

W przypadku, gdy inni współwłaściciele zrezygnują z prawa pierwszeństwa w zakupie, bądź nie zgłoszą tego prawa w terminie jednego miesiąca, a w przypadku majątku ruchomego - w okresie 10 dni od dnia uzyskania powiadomienia, sprzedający posiada prawo do sprzedaży osobie trzeciej własnego udziału.

3. W przypadku, gdy życzenie zakupu udziału w prawie wspólnej własności częściowej zgłosiło kilku współwłaścicieli, sprzedający posiada prawo do wyboru kupującego.

4. W przypadku sprzedaży udziału w prawie wspólnej własności częściowej z naruszeniem prawa pierwszeństwa w zakupie, współwłaściciel może zgłosić roszczenie do sądu o przeniesienie na niego praw i obowiązków kupującego. Jednocześnie wnoszący roszczenie zobowiązany jest do wniesienia na rachunek depozytowy sądu kwotę, którą zgodnie z umową powinien zapłacić kupujący.

W tym przypadku przedawnienie roszczeń upływa w terminie 1 roku.

5. Przekazanie przez współwłaściciela własnego prawa pierwszeństwa do zakupu udziału w prawie wspólnej częściowej własności jest niedopuszczalne.

Artykuł 363. Moment przejścia udziału w prawie własnej własności częściowej na nabywcę na podstawie umowy

1. Udział w prawie wspólnej częściowej własności przechodzi na nabywcę na podstawie umowy z chwilą zawarcia umowy, jeżeli strony w porozumieniu nie przewidziały inaczej.

2. Udział w prawie wspólnej częściowej własności na podstawie umowy, podlegającej potwierdzeniu notarialnemu i/lub państwowej rejestracji, przechodzi na nabywcę zgodnie z postanowieniami art. 334 niniejszego Kodeksu.

Artykuł 364. Wydzielenie udziału z majątku stanowiącego wspólną własność częściową

1. Współwłaściciel posiada prawo do wydzielenia udziału z majątku stanowiącego wspólną własność częściową w naturze.

2. W przypadku, gdy wydzielenie udziału ze wspólnej częściowej własności w oparciu o przepisy prawa jest niedopuszczalne lub niemożliwe (ust. 2 art. 183 niniejszego Kodeksu), współwłaściciel wnoszący o wydzielenie, posiada prawo do uzyskania od innych współwłaścicieli rekompensaty pieniężnej lub innej materialnej wartości jego udziału.

Rekompensata współwłaścicielowi może być wypłacona wyłącznie za jego zgodą.

3. Umowę o wydzielenie w naturze udziału z nieruchomego wspólnego majątku zawierana jest w formie pisemnej i podlega notarialnemu potwierdzeniu.

Artykuł 365. Zniesienie prawa do udziału we wspólnym majątku na żądanie innych współwłaścicieli

1. Prawo osoby do udziału we wspólnym majątku może zostać zniesione na podstawie orzeczenia sądu na podstawie roszczeń innych współwłaścicieli w przypadku, gdy:

1) udział jest nieznaczny i nie może być wydzielony w naturze;

2) rzecz jest niepodzielna;

3) wspólne zarządzanie i użytkowanie majątku jest niemożliwe;

4) zniesienie prawa nie wyrządzi istotnych szkód interesom współwłaściciela i członkom jego rodziny.

2. Sąd wydaje orzeczenie o zniesieniu prawa osoby do udziału we wspólnym majątku pod warunkiem uprzedniego wniesienia przez wnioskodawcę wartości tego udziału na rachunek depozytowy sądu.

Artykuł 366. Egzekucja z udziału majątku stanowiącego wspólną własność częściową

1. Kredytodawca współwłaściciela majątku stanowiącego wspólną własność częściową, w przypadku niedostatecznego innego majątku z którego można przeprowadzić egzekucję, może wnieść roszczenie o wydzielenie udziału ze wspólnego majątku w naturze w celu ściągnięcia z niej wierzytelności.

W przypadku, gdy wydzielenie w naturze udziału ze wspólnego majątku powoduje zmianę jego przeznaczenia lub gdy inni współwłaściciele nie wyrażają na to zgody spory rozstrzyga sąd.

2. W przypadku braku możliwości wydzielenia w naturze udziału ze wspólnego majątku lub nie wyrażenia zgody przez innych współwłaścicieli na takie wydzielenie kredytodawca posiada prawo do żądania sprzedaży dłużnikowi własnego udziału w prawie wspólnej własności częściowej z przeznaczeniem kwoty sprzedaży na pokrycie długu.

W przypadku odmowy dłużnika od sprzedaży własnego udziału w prawie wspólnej własności częściowej lub odmowy ze strony innych współwłaścicieli od nabycia udziału dłużnika , kredytodawca posiada prawo do żądania sprzedaży tego udziału w sprzedaży publicznej lub przekazania na niego praw i obowiązków współwłaściciela – dłużnika z dokonaniem odpowiednich rozliczeń.

Artykuł 367. Podział majątku stanowiącego wspólną własność częściową

1. Majątek stanowiący wspólną własność częściową w oparciu o porozumienie między współwłaścicielami może być podzielony między nimi.

2. W przypadku podziału wspólnego majątku między współwłaścicielami prawo wspólnej własności częściowej jest zniesione.

3. Umowa o podziale majątku nieruchomego stanowiącego wspólną własność częściową zawierana jest w formie pisemnej oraz podlega notarialnemu potwierdzeniu.

1. Wspólna własność dwóch lub więcej osób bez określania udziałów każdego z nich w prawie własności jest wspólną własnością łączną.

2. Podmiotami prawa wspólnej własności łącznej mogą być osoby fizyczne, prawne, a także państwo, terytorialne gromady, w przypadku gdy postanowieniami przepisów prawa nie przewidziano inaczej.

3. Majątek nabyty przez małżonka w czasie małżeństwa jest ich wspólną własnością łączną, w przypadku gdy w umowie lub postanowieniami przepisów prawa nie przewidziano inaczej.

4. Majątek nabyty w związku z wykonywaniem wspólnej pracy oraz ze wspólnych środków pieniężnych członków rodziny jest ich wspólną własnością łączną w przypadku, gdy w umowie zawartej w formie pisemnej nie przewidziano inaczej.

Artykuł 369. Wykonywanie praw wspólnej własności łącznej

1. Współwłaściciele majątku stanowiącego wspólny majątek łączny zarządzają oraz korzystają z niego wspólnie w przypadku, gdy w porozumieniu między sobą nie przewidzieli inaczej.

2. Sprzedaż majątku stanowiącego wspólną własność łączną dokonywana jest po uzyskaniu zgody wszystkich współwłaścicieli.

W przypadku wykonania przez jednego ze współwłaścicieli czynności prawnej dotyczącej rozporządzenia wspólnym majątkiem uważa się , że został wykonany za zgodą wszystkich współwłaścicieli.

Zgoda współwłaścicieli na wykonanie czynności prawnej dotyczącej rozporządzenia majątkiem wspólnym podlegającej notarialnemu potwierdzeniu i/lub rejestracji państwowej sporządzana jest w formie pisemnej oraz podlega notarialnemu potwierdzeniu.

3. Współwłaściciele posiadają prawo do upoważnienia jednego ze współwłaścicieli do wykonania czynności prawnych dotyczących dysponowania majątkiem wspólnym.

4. Czynności prawne w zakresie dysponowania majątkiem wspólnym wykonane przez jednego ze współwłaścicieli mogą być uznane za nieważne przez sąd na wniosek jednego ze współwłaścicieli, w przypadku, gdy współwłaściciel który dokonał czynności prawnej nie posiadał wymaganego upoważnienia.

Artykuł 370. Wydzielenie udziału z majątku stanowiącego wspólną własność łączną

1. Współwłaściciel posiada prawo do wydzielenia w naturze udziału z majątku stanowiącego wspólną własność łączną.

2. W przypadku wydzielenia udziału z majątku stanowiącego wspólną własność łączną uważa się , że udział każdego ze współwłaścicieli w prawie wspólnej własności łącznej jest równy w przypadku, gdy w porozumieniu między stronami, postanowieniami przepisów prawa lub orzeczeniem sądu nie przewidziano inaczej.

3. Wydzielanie udziału z majątku stanowiącego wspólną własność łączną odbywa się według trybu przewidzianego w art. 364 niniejszego Kodeksu.

Artykuł 371. Egzekucja z udziału majątku stanowiącego wspólną własność łączną

1. Kredytodawca współwłaściciela majątku stanowiącego wspólną własność łączną, w przypadku niedostatecznego u niego majątku z którego zgodnie z przepisami prawa może być przeprowadzona egzekucja, może przedstawić roszczenie o wydzielenie udziału ze wspólnego majątku w naturze w celu zwrotu wierzytelności.

2. Wydzielenie udziału z majątku stanowiącego wspólną własność łączną w celu dokonania egzekucji odbywa się według trybu określonego postanowieniami art. 366 niniejszego Kodeksu.

Artykuł 372. Podział majątku stanowiącego wspólną własność łączną

1. Majątek stanowiący wspólną własność łączną może być podzielony między współwłaścicielami na podstawie wspólnego porozumienia.

2. W przypadku podziału majątku stanowiącego wspólną własność łączną uważa się, że udziały współwłaścicieli w prawie wspólnej własności łącznej są równe w przypadku, gdy w porozumieniu między nimi lub postanowieniami przepisów prawa nie przewidziano inaczej.

Orzeczeniem sądu udział współwłaściciela może być zwiększony lub zmniejszony z uwzględnieniem okoliczności o istotnym znaczeniu.

3. W przypadku podziału udziału między współwłaścicielami prawo wspólnej własności łącznej jest zniesione.

4. Umowa o podziale majątku nieruchomego stanowiącego wspólną własność łączną zawierana jest w formie pisemnej oraz podlega notarialnemu potwierdzeniu.

Tytuł 27. Prawo własności do gruntu (działki)

Artykuł 373. Grunt przedmiotem prawa własności

1. Ziemia jest podstawowym bogactwem narodowym znajdującym się pod szczególną ochroną państwa.

2. Prawo własności do ziemi gwarantuje Konstytucja Ukrainy.

Prawo własności do gruntu nabywa się i wykonuje zgodnie z postanowieniami przepisów prawa.

3. Prawo własności do gruntu obejmuje nawierzchnią (gruntową) warstwę w granicach tej działki, obiekty wodne, lasy, wieloletnie nasadzenia znajdujące się na nim, a także przestrzeń znajdującą się nad i pod gruntem, której wysokość i głębokość konieczna jest do postawienia budowli i urządzeń mieszkalnych, produk-cyjnych i innych.

4. Właściciel gruntu posiada prawo do jego wykorzystywania zgodnie z własnym uznaniem oraz jego celowym przeznaczeniem.

5. Właściciel gruntu może wykorzystywać według własnego uznania wszystko to co znajduje się nad i pod powierzchnią tego gruntu, w przypadku gdy postanowieniami przepisów prawa nie przewidziano inaczej oraz w przypadku, gdy nie narusza praw innych osób.

1. Podmiotem prawa własności gruntu jest osoba fizyczna, prawna, państwo, gromady terytorialne.

2. Prawo własności do ziemi mogą nabywać cudzoziemcy, osoby bez obywatelstwa zgodnie z postanowieniami przepisów prawa.

3. Podmiotem prawa własności ziemi mogą zostać zagraniczne osoby prawne, inne państwa oraz organizacje międzynarodowe w przypadkach przewidzianych postanowieniami przepisów prawa.

4. Prawa i obowiązki podmiotu prawa własności do ziemi (działkę ziemną) określają postanowienia przepisów prawa.

Artykuł 375. Prawo właściciela do zabudowy gruntu

1. Właściciel gruntu posiada prawo do wznoszenia na nim budynków i obiektów, tworzyć zamknięte ujęcia wodne, dokonywać przebudowy, a także zezwolić innym osobom budowę na własnym gruncie.

2. Właściciel gruntu nabywa prawa własności do postawionych na nim budynków, obiektów i innego majątku nieruchomego.

3. Właściciel uzyskuje prawo na zabudowę pod warunkiem przestrzegania norm i zasad architektury, budowlanych, sanitarnych, ekologicznych i innych, a także warunków wykorzystania gruntu zgodnie z celowym ich przeznaczeniem.

4. Skutki prawne dla właściciela gruntu za samowolę budowlaną określają postanowienia art. 376 niniejszego Kodeksu.

Artykuł 376. Samowola budowlana

1. Budynek mieszkalny, budynki, obiekty, inny majątek nieruchomy uważa się za samowolę budowlaną w przypadku, gdy zostały zbudowane lub są budowane na gruncie nie wydzielonym do tego celu lub bez wymaganego zezwolenia, bądź bez należycie zatwierdzonego projektu lub z istotnym naruszeniem norm i zasad budowlanych.

2. Osoba która dopuściła się lub dopuszcza się samowoli budowlanej w majątku nieruchomym nie nabywa do niej praw własności.

3. Prawo własności do samowoli budowlanej majątku nieruchomego może być orzeczeniem sądu przyznane osobie która dopuściła się samowoli budowlanej na gruncie nie przeznaczonym do tego celu, pod warunkiem nadania gruntowi w trybie określonym osobie pod już zabu