Rozdział III. Odrębne rodzaje zobowiązań - część 8 (Tytuł 78 art. 1144 - Tytuł 82 art. 1208 )

Podrozdział 2. Zobowiązania poza umowne

Tytuł 78. Publiczne przyrzeczenie wynagrodzenia

§ 1. Publiczne przyrzeczenie wynagrodzenia bez ogłoszenia konkursu

Artykuł 1144. Prawo do publicznego przyrzeczenia wynagrodzenia bez ogłoszenia konkursu

1. Osoba posiada prawo do publicznego przyrzeczenia wynagrodzenia (nagrody) za przekazanie odpowiedniego wyniku ( przekazanie informacji, znalezienia rzeczy, znalezienie osoby fizycznej itp.).

2. Przyrzeczenie wynagrodzenia jest publiczne , jeżeli zostało przekazane w środkach masowej informacji lub innym działaniem do nieokreślonej grupy osób.

3. Przyrzeczenie publiczne wynagrodzenia posiada określone zadania, termin i miejsce wykonania , formę i wysokość wynagrodzenia.

1. W przypadku publicznego przyrzeczenia wynagrodzenia zadanie które należy wykonać może dotyczyć jednorazowego działania lub nieograniczonej ilości działania jednego rodzaju które mogą dokonywać różne osoby.

1. W przypadku publicznego przyrzeczenia wynagrodzenia dla wykonania zadania może być określony termin. Jeżeli termin wykonania zadania nie został określony, uważa się za go ważne w przeciągu rozsądnego czasu zgodnie z treścią zadania.

Artykuł 1147. Zmiana warunków publicznego przyrzeczenia wynagrodzenia

1. Osoba, która publicznie przyrzekła wynagrodzenie posiada prawo do zmiany zadania i warunki wypłaty wynagrodzenia.

2. Osoba, przystępująca do wykonania zadania posiada prawo do żądania pokrycia szkód wyrządzonych jej w związku ze zmiana zadania.

3. W przypadku, gdy w związku ze zmiana warunków przekazania wynagrodzenia za wykonanie zadania utraciło interes dla osoby jaka przystąpiła do jego wykonania do chwili zmiany warunków, osoba ta posiada prawo do pokrycia poniesionych przez nią kosztów.

1. W przypadku wykonania zadania i przekazania jego wyników osoba publicznie przyrzekająca wynagrodzenie (nagrodę) zobowiązana jest do jego wypłaty.

2. W przypadku, gdy zadanie dotyczy jednorazowego działania, wynagrodzenie wypłaca się osobie która pierwsza wykonała zadanie.

W przypadku, gdy zadanie zostało wykonane przez kilka osób jednocześnie, wynagrodzenie dzielone jest w równym częściach między nimi.

Artykuł 1149. Rozwiązanie zobowiązania w związku z publicznym przyrzeczeniem wyna-grodzenia

1. Zobowiązania związane z publicznym przyrzeczeniem wynagrodzenia rozwiązuje sie w przypadku gdy:

2. Osoba przyrzekająca publicznie wynagrodzenie posiada prawo do publicznego ogłoszenia o rozwiązaniu zadania.

W tym przypadku osoba która poniosła rzeczywiste koszty związane z przygotowaniem się do wykonania zadania posiada prawo do ich pokrycia.

§ 2. Publiczne przyrzeczenie wynagrodzenia w wyniku konkursu

1. Konkurs (współzawodnictwo) posiada prawo do ogłoszenia osoba fizyczna lub prawna (założyciel konkursu).

2. Konkurs ogłaszany jest poprzez środki masowej informacji. Ogłoszenie konkursu może być wykonane w inny sposób.

3. Założyciel konkursu posiada prawo do zaproszenia do udziału w nim nazwanych uczestników ( konkurs zamknięty).

1. Założyciel konkursu powiadamia o jego warunkach jednocześnie z ogłoszeniem o konkursie lub personalnie każdego kto wyraził gotowość do uczestniczenia w nim.

2. Przedmiotem konkursu może być wynik działalności intelektualnej, twórczej, wykonanie określonego działania, wykonanie pracy itp.

3. Za wyniki konkursu wydawane są nagrody (premia). Ilość przyznanych miejsc, rodzaj nagrody (suma premii) za każde przyznane miejsce itp. określone są w warunkach konkursu.

W warunkach umowy może być przewidziane udzielenie zwycięscy wyłącznie nagrody moralnej.

4. W warunkach konkursu może być przewidziany termin dostarczenia utworów na konkurs, bądź wykonanie określonych działań.

5. Przedmiot konkursu, nagroda (premia), która ma zostać wypłacona zwycięzcy jest istotnym warunkiem ogłoszenia konkursu.

1. Założyciel konkursu posiada prawo do zmiany jego warunków do chwili rozpoczęcia konkursu. Zmiana warunków konkursu z chwilą jego rozpoczęcia jest niedopuszczalna.

Zmiany warunków konkursu ogłaszane są według trybu przewidzianego dla jego ogłoszenia.

2. W przypadku, gdy w związku ze zmianą warunków konkursu udział w nim dla osoby utracił interes lub stał się niemożliwy, osoba ta posiada prawo do odszkodowania przez założyciela konkursu kosztów poniesionych do przygotowania do udziału w konkursie.

1. Założyciel konkursu posiada prawo do odmowy jego przeprowadzenia , jeżeli przeprowadzenie konkursu stało się niemożliwe na skutek okoliczności od niego niezależnych.

W przypadku odmowy założyciela do przeprowadzenia konkursu z innych podstaw, uczestnik konkursu posiada prawo do odszkodowania kosztów, poniesionych w celu przygotowania sie do udziału w konkursie.

2. Zwycięzcę konkursu wyznacza się według trybu określonego przez założyciela konkursu. Wyniki konkursu ogłaszane są według trybu przewidzianego dla jego ogłoszenia.

3. Wyniki konkursu mogą być zaskarżone przez zainteresowaną osobę w sądzie.

Artykuł 1155. Szczególne zasady oceny wyników działalności twórczej, intelektualnej dostarczonej na konkurs

1. Oceniając wyniki działalności intelektualnej, twórczej dostarczone na konkurs, założyciel konkursu (komisja konkursowa, jury) może podjąć decyzję o:

1) przyznaniu wszystkich przewidzianych miejsc i nagród ( premii) przewidzianych w warunkach konkursu;

2) przyznaniu poszczególnych przewidzianych miejsc w przypadku gdy zostało przewidzianych kilka i nagród (premii);

3) odmowy przyznania przewidzianych miejsc , jeżeli żadna z prac dostarczonych na konkurs nie odpowiada jego warunkom;

1. Zwycięzca konkursu posiada prawo do żądania od jego założyciela wykonania własnego zobowiązania w terminie określonym w warunkach konkursu.

2. W przypadku, gdy przedmiotem konkursu był wynik działalności intelektualnej, twórczej, założyciel konkursu posiada prawo do dalszego jego wykorzystywania wyłącznie za zgoda zwycięzcy konkursu.

3. Założyciel konkursu posiada prawo pierwszeństwa do zwierania ze zwycięzcą konkursu umowy o wykorzystywanie przedmiotu konkursu.

Artykuł 1157. Zwrot uczestnikowi konkursu rzeczy przekazanej na konkurs

1. Dostarczenie przez uczestnika konkursu rzeczy na konkurs nie likwiduje jego prawa własności do rzeczy.

Warunek konkursu na podstawie którego założyciel konkursu nie zwraca jego uczestnikowi rzeczy dostarczonej na konkurs jest nikczemny.

2. Założyciel konkursu może pozostawić u siebie rzecz dostarczona na konkurs, wyłącznie za zgodą uczestnika konkursu. W przypadku, gdy w terminie 2 miesiąca od dnia ogłoszenia wyników konkursu uczestnik nie zgłosił roszczenia o zwrot rzeczy dostarczonej na konkurs, uważa się , że założyciel posiada prawo do dalszego zarządzania nią.

Uczestnik konkursu posiada prawo w dowolnym czasie przedstawić roszczenie o zwrot rzeczy przekazanej na konkurs. 

3. W przypadku gdy rzecz dostarczona na konkurs nie została podarowana założycielowi konkursu lub zakupiona przez niego , założyciel nabywa prawa własności do niej zgodnie z postanowieniami art 344 niniejszego Kodeksu ( nabyte przedawnienie).

Tytuł 79. Dokonanie działań w majątkowych interesach innej osoby bez jej pełnomocnictwa

Artykuł 1158. Prawo dokonania działań w interesach majątkowych innej osoby bez pełno-mocnictwa

1. W przypadku, gdy interesom majątkowym innej osoby zagraża niebezpieczeństwo poprzez nastąpienie niekorzystnych okoliczności dla nich, osoba posiada prawo bez pełnomocnictwa do dokonania działań skiero-wanych na ich uprzedzenie , usunięcie lub zmniejszenie.

2. Osoba, która dokonała działań w interesie majątkowym innej osoby bez pełnomocnictwa , zobowiązana jest pierwszej okoliczności do powiadomienia jej o własnych działaniach. W przypadku, gdy działania zostaną uchwalone przez inną osobę w stosunkach stron stosuje się postanowienia o odpowiedniej umowie.

3. W przypadku, gdy osoba rozpoczęła działania w interesach majątkowych innej osoby bez pełnomocnictwa, nie posiada możliwości do powiadomienia tej osoby o własnych działaniach, zobowiązana jest do podjęcia wszelkich zależnych od niej środków uprzedzających, usuwających lub zmniejszających niekorzystne skutki majątkowe innej osoby.

Osoba, która dokonuje działań w majątkowych interesach innej osoby bez jej pełnomocnictwa, zobowiązana jest do wzięcia na siebie wszystkich obowiązków związanych z wykonaniem tych działań, a zwłaszcza obo-wiązków dotyczących dokonania czynności prawnych,

Artykuł 1159. Dostarczenie sprawozdania o wykonaniu działań w majątkowych interesach innej osoby bez pełnomocnictwa

1. Osoba dokonująca działań w interesach innej osoby bez pełnomocnictwa zobowiązana jest niezwłocznie po zakończeniu tych działań dostarczyć osobie w której w majątkowych interesach zostały wykonane działania sprawozdanie o tych działaniach i przekazania jej wszystkiego co przy tym zostało otrzymane.

Artykuł 1160. Pokrycie kosztów poniesionych przez osobę w związku z wykonaniem przez nią działań w majątkowych interesach innej osoby bez pełnomocnictwa

1. Osoba wykonująca działania w majątkowych interesach innej osoby bez pełnomocnictwa posiada prawo do żądania od tej osoby pokrycia faktycznie poniesionych kosztów, jeżeli zostały poniesione na wskutek okoliczności spowodowanymi wykonaniem takich działań.

2. W przypadku, gdy osoba która dokonała działania w majątkowych interesach innej osoby bez jej pełnomocnictwa i przy pierwszej okoliczności nie powiadomiła tej osoby o własnych działaniach, nie posiada prawa do żądania pokrycia poniesionych kosztów.

Tytuł 80. Ratowanie zdrowia i życia osoby fizycznej, majątku osoby fizycznej lub prawnej

Artykuł 1161. Zobowiązania powstałe w wyniku ratowania zdrowia i życia osoby fizycznej

1. Szkoda wyrządzona osobie która bez odpowiednich uprawnień ratowała zdrowie i życie osoby fizycznej bez realnego dla niej zagrożenia rekompensowana jest przez państwo w pełnym zakresie.

Artykuł 1162. Zobowiązania powstałe w związku z ratowaniem majątku innej osoby

1. Szkoda wyrządzona kalectwem, innym uszkodzeniem zdrowia lub śmiercią osoby fizycznej, która bez odpowiednich uprawnień ratowała od realnego zagrożenia majątek innej osoby posiadający istotną wartość pokrywa państwo w pełnym zakresie.

2. Szkoda wyrządzona majątkowi osoby, która bez odpowiednich uprawnień ratowała od realnego zagrożenia majątek innej osoby posiadający istotną wartość, pokrywa właściciel (zarządca) tego majątku z uwzględnieniem jego statusu materialnego.

Szkodę pokrywa się z uwzględnieniem statusu majątkowego właściciela (zarządcy) majątku, któremu wyrządzono szkodę.

Wysokość pokrycia szkody nie może przekraczać wartości ratowanego majątku .

Tytuł 81. Stworzenie zagrożenia życia, zdrowia , majątku osoby fizycznej lub prawnej

Artykuł 1163. Usunięcie zagrożenia życia , zdrowia, majątku osoby fizycznej lub majątku osoby prawnej

1. Osoba fizyczna, której życiu, zdrowiu lub majątkowi zagraża niebezpieczeństwo , a także osoba prawna której majątkowi zagraża niebezpieczeństwo posiadają prawo do żądania jego usunięcia od tego kto go stwarza.

Artykuł 1164. Skutki nie usunięcia zagrożenia życia, zdrowia, majątku osoby fizycznej lub majątku osoby prawnej

1. W przypadku nie usunięcia zagrożenia życia , zdrowia, majątkowi osoby fizycznej lub majątkowi osoby prawnej , zainteresowane osoby posiadają prawo do:

1) podjęcia nieodwracalnych środków do usunięcia zagrożenia;

2) rekompensaty szkody;

3) zakazania działalności stwarzającej zagrożenie.

Artykuł 1165. Pokrycie szkód wyrządzonych na wskutek nie usunięcia zagrożenia życia, zdrowia, majątku osoby fizycznej lub majątku osoby prawnej

1. Szkoda wyrządzona na skutek nie usunięcia zagrożenia życia , zdrowia, majątkowi osoby fizycznej lub majątkowi osoby prawnej rekompensowane są zgodnie z niniejszym Kodeksem.

Tytuł 82. Rekompensata szkody

§ 1. Ogólne postanowienia o rekompensacie szkody

Artykuł 1166. Ogólne podstawy odpowiedzialności za wyrządzone szkody majątkowe

1. Szkoda majątkowa wyrządzona decyzją, działaniami sprzecznymi z przepisami prawa, bądź bezczynnością w osobistym prawie niemajątkowym osoby fizycznej lub osoby prawnej, a także szkoda wyrządzona majątkowi osoby fizycznej lub prawnej , rekompensowana jest przez osobę wyrządzającą szkodę w pełnym zakresie.

2. Osobę, wyrządzającą szkodę zwalnia się od odpowiedzialności w przypadku, gdy udowodni że szkoda została wyrządzona nie z jej winy.

3. Szkoda wyrządzona kalectwem , innym uszkodzeniem zdrowia lub śmiercią osoby fizycznej na wskutek siły wyższej rekompensowana jest w przypadkach określonych postanowieniami przepisów prawa.

4. Szkoda wyrządzona działaniami nieumyślnymi podlega rekompensacie w przypadkach określonych postanowieniami niniejszego Kodeksu i innymi przepisami prawa.

Artykuł 1167. Podstawy odpowiedzialności za wyrządzone szkody moralne

1. Szkoda moralna wyrządzona osobie fizycznej lub prawnej decyzjami , działalnością sprzeczną z przepisami prawa, bądź bezczynnością, pokrywana jest przez osobę winną, poza przypadkami określonymi w postano-wieniami ust 2 niniejszego artykułu.

2. Szkoda moralna pokrywana jest niezależnie od winy organu władzy państwowej, Autonomicznej Republiki Krym , samorządu terytorialnego, osoby fizycznej lub prawnej która ją wyrządziła.

1) w przypadku, gdy szkody wyrządzono kalectwem, innym uszkodzeniem zdrowia lub śmiercią osoby fizycznej na wskutek działania źródła podwyższonego niebezpieczeństwa;

2) w przypadku, gdy wyrządzono osobie fizycznej na skutek jej sprzecznym z przepisami prawa osądzeniem, sprzecznym z przepisami prawa pociągnięciem do odpowiedzialności karnej, zastosowania zapobiegawczego środka zatrzymania, sprzecznym z przepisami prawa zastosowaniem środka administracyjnego w formie aresztu lub prac naprawczych.

3) w innych przypadkach określonych przepisami prawa.

Artykuł 1168. Naprawienie szkody moralnej, wyrządzonej kalectwem , innym uszkodzeniem zdrowia lub śmiercią osoby fizycznej

1. Szkoda moralna wyrządzona kalectwem lub innym uszkodzeniem zdrowia, może być wypłacona jednorazowo lub w miesięcznymi wypłatami.

2. Szkoda moralna wyrządzona śmiercią osoby fizycznej , wypłacana jej współmałżonkowi (współmałżonce), rodzicom, (rodzicom zastępczym), dzieciom (opiekunowi), a także zamieszkującej z nią jednej rodzinie.

Artykuł 1169. Naprawienie szkody wyrządzonej osobie w przypadku naruszenia jej prawa do samoobrony

1. Szkoda wyrządzona przez osobę w samoobronie od nieprawnych przestępstw, w tym w stanie obrony koniecznej , jeżeli przy tym nie były przekroczone jej granice nie podlega odszkodowaniu.

2. W przypadku, gdy osoba działająca w obronie własnej wyrządziła szkodę innej osobie , szkodę naprawia osoba ją wyrządzająca. W przypadku, gdy taką szkodę wyrządzono sposobem obrony własnej zgodnej z przepisami prawa oraz współżycia społecznego, szkodę pokrywa osoba podejmująca działania sprzeczne z prawem.

Artykuł 1170. Rekompensata/ naprawienie szkody wyrządzonej przyjęciem przepisu prawa o likwidacji prawa własności na określony majątek

1. W przypadku przyjęcia przepisu prawa likwidującego prawo własności na określony majątek, szkoda wyrządzona właścicielowi takiego majątku pokrywana jest w pełnym zakresie przez państwo.

Artykuł 1171. Rekompensata/ pokrycie szkody wyrządzonej w stanie skrajnej nieostrożności

1. Szkodę wyrządzoną w związku podjęciem działań skierowanych na usunięcie niebezpieczeństwa zagrażających cywilnym prawom, bądź interesom innej osoby fizycznej lub prawnej, gdy takie niebezpieczeństwo w danych warunkach nie można było usunąć w inny sposób (skrajna konieczność), pokrywa osoba ją wyrządzająca.

Osoba która pokryła szkodę posiada prawo do zwrócenia się z roszczeniem zwrotnym do osoby w interesach której działała.

2. Uwzględniając okoliczności na podstawie których wyrządzono szkodę w stanie wyższej konieczności, sąd może nałożyć obowiązek jej pokrycia na osobę w interesach której działała osoba wyrządzająca szkodę lub zobowiązać każdą z nich do pokrycia szkody w określonych częściach lub zwolnić ich od pokrycia szkód w częściach lub w pełnym zakresie.

Artykuł 1172. Rekompensata szkód wyrządzonych osobie prawnej lub fizycznej przez ich pra-cowników, bądź inną osobę

1. Osoba prawna lub fizyczna pokrywa szkodę wyrządzoną przez pracowników w czasie wykonywania przez nich obowiązków pracowniczych (służbowych).

2. Zamawiający pokrywa szkodę wyrządzona innej osobie podwykonawcą jeżeli działał na podstawie zadania zamawiającego.

3. Przedsiębiorcze spółki, spółdzielnie pokrywają szkody wyrządzone przez ich uczestników (członków) w czasie wykonywania przez nich działalności przedsiębiorczej lub inne w imieniu spółki lub spółdzielni.

Artykuł 1173. Rekompensata szkody wyrządzonej przez organ władzy państwowej, organ Autonomicznej republiki Krym lub samorządu terytorialnego

1. Szkoda wyrządzona osobie fizycznej lub prawnej sprzeczną z prawem decyzją, działaniem lub bezczynnością organu władzy państwowej, Autonomicznej Republiki Krym lub samorządu terytorialnego przy wykonywaniu przez nich własnych uprawnień, pokrywa państwo, Autonomiczna Republika Krym, samorząd terytorialny niezależnie od winy tych organów.

Artykuł 1174. Rekompensata szkody wyrządzonej przez osobę na stanowisku lub funkcjo-nariusza organu władzy państwowej, organu Autonomicznej Republiki Krym lub samorządu terytorialnego

1. Szkoda wyrządzona osobie fizycznej lub prawnej decyzją sprzeczną z prawem, działaniem lub bezczynnością pracownika lub funkcjonariusza organu władzy państwowej, Autonomicznej Republiki Krym lub samorządu terytorialnego w czasie wykonywania przez nich uprawnień pokrywa państwo, Autonomiczna Republika Krym lub samorządu terytorialnego niezależnie od winy tej osoby.

Artykuł 1175. Rekompensata szkody wyrządzonej przez organ władzy państwowej, Autono-micznej Republiki Krym lub samorządu terytorialnego w obszarze tworzenia norm prawnych

1. Szkoda wyrządzona osobie fizycznej lub prawnej w wyniku przyjęcia przez organ władzy państwowej, Autonomicznej Republiki Krym, samorząd terytorialny aktu normatywno-prawnego uznanego za sprzeczny z prawem oraz anulowanego, pokrywa państwo, Autonomiczna Republika Krym lub samorząd terytorialny niezależnie od winy pracowników i funkcjonariuszy tych organów.

Artykuł 1176. Rekompensata szkody wyrządzonej niezgodnymi z przepisami decyzjami, działaniem lub bezczynnością organu władzy państwowej, wstępnym (przedsądowym) śledztwem, prokuraturę lub sąd

1.Szkoda wyrządzona osobie fizycznej w związku z jej niezgodnym z prawem pociagnęciem do odpowiedzialności karnej, zastosowania sprzecznego z prawem zatrzymania pod strażą lub dokonania zapisu zakazującego wyjazdu, niezgodnego z prawem zatrzymania, niezgodnego z prawem zastosowania aresztu, bądź prac przymusowych, pokrywane są przez państwo w pełnym zakresie niezależnie od winy pracowników i funkcjonariuszy organu prowadzącego śledztwo, wstępnego (przedsądowego) śledztwa, prokuraturę lub sądu.

3. W przypadku, gdy sprawa karna została zamknięta na podstawie ustawy o amnestii lub aktu ułaskawienia nie powstaje prawo do wypłaty odszkodowania.

4. Osoba fizyczna, która w trakcie postępowania przedsądowego lub sądowego rozpoznania poprzez samooskarżenie przeszkadzała w wyjaśnieniu faktów, bezprawnemu pociągnięciu do odpowiedzialności karnej, bezprawnemu zastosowaniu środka zapobiegawczego w formie dozoru lub zakazowi wyjazdu, bezprawnemu zatrzymaniu, bezprawnemu nałożeniu egzekucji administracyjnej w formie aresztu lub robót naprawczych nie posiada prawa do odszkodowania.

5. Szkoda, wyrządzona osobie fizycznej lub prawnej sprzecznym z prawem orzeczeniem sądu w sprawie cywilnej wypłacana jest przez państwo w pełnej wysokości w przypadku stwierdzenia w działaniach sędziego (sędziów) wpływających na wydanie niezgodnego z prawem rozstrzygnięcia elementów przestępstwa, jeżeli uprawomocni się wyrok skazujący.

6. Szkoda, wyrządzona osobie fizycznej lub prawnej w związku z inną nieprawną czynnością lub bezczynnością, bądź niezgodną z prawem decyzją organu śledczego, postępowania przygotowawczego, prokuratury lub sądu, pokrywana jest wg zasad ogólnych.

7. Zasady pokrycia szkody wyrządzonej niezgodną z prawem decyzją, czynnością , bądź bezczynnością organu postępowania przygotowawczego, prokuratury lub sądu określone są przepisami prawa.

(art. 1176 wraz ze zmianami na podstawie Ustawy Nr 3165-IV ( 3165-15 ), z dnia 01.12.2005)

Artykuł 1177. Rekompensata szkody majątkowej osobie fizycznej która ucierpiała od przestępstwa

1. Szkoda majątkowa wyrządzona majątkowi osoby fizycznej na wskutek przestępstwa pokrywa państwo, jeżeli nie wykryto osoby dokonującej przestępstwa lub w przypadku, gdy nie posiada płynności finansowej.

2. Warunki i tryb wypłaty szkody majątkowej wyrządzonej majątkowi osoby fizycznej która ucierpiała w wyniku przestępstwa określane są postanowieniami przepisów prawa.

Artykuł 1178. Rekompensata szkody wyrządzonej przez osobę małoletnią

1. Szkoda wyrządzona przez osobę małoletnią ( która nie ukończyła 14 lat) , wypłacają jej rodzice ( rodzice zastępczy) lub opiekunowie , bądź inna osoba fizyczna prawnie zajmuje się wychowaniem małoletniej osoby, w przypadku, gdy nie udowodnią, że szkoda nie została wyrządzona umyślnie lub uchylania się od obowiąz-ków wychowawczych i nadzoru nad osoba małoletnią.

2. W przypadku, gdy małoletnia osoba wyrządziła szkodę w czasie opieki zakładu edukacyjnego, zakładu ochrony zdrowia, bądź innego zakładu zobowiązanego do wykonywania kontroli , a także pod kontrolą osoby sprawująca nad osoba małoletnią opiekę na podstawie umowy, osoba i zakłady zobowiązane są do wypłaty szkód, jeżeli nie udowodnią, że wyrządzone szkody nie były wyrządzone z ich winy.

3. W przypadku, gdy małoletnia osoba przebywała w zakładzie który zgodnie z przepisami prawa sprawuje funkcje opiekuna , zakład ten zobowiązany jest do pokrycia szkody wyrządzonej przez nią, jeżeli nie udowodni że szkody wyrządzone były nie z jej winy.

4. W przypadku, gdy osoba wyrządziła szkodę z winy rodziców (rodziców zastępczych) lub opiekuna, zakładów lub osoby zobowiązanej do sprawowania opieki nad nią, rodzice (rodzice zastępczy), opiekun, zakłady i osoba zobowiązana jest do pokrycia szkód w części uzgodnionej między nimi lub na podstawie orzeczenia sądu.

5. Obowiązek osób określonych w ust. 1 niniejszego artykułu wypłaca szkody wyrządzone przez osobę małoletnią, nie likwiduje jej w przypadku osiągnięcia przez nią pełnoletności. Po osiągnięciu pełnoletności osoba może być zobowiązana przez sąd w części lub w pełnym zakresie do wypłaty odszkodowania szkody wyrządzonej przez nią w wieku do 14 lat lub zdrowia poszkodowanego jeżeli posiada dostatecznie do tego środki , a osoby wymienione w ust. 1 niniejszego artykułu nie posiada płynności finansowej lub zmarła.

Artykuł 1179. Rekompensata szkody wyrządzonej przez osobę niepełnoletnią

1. Niepełnoletnia osoba (w wieku od 14 do 18 lat) odpowiada za wyrządzoną przez nią szkodę samodzielnie według ogólnie obowiązujących zasad.

2. W przypadku braku u niepełnoletniej osoby majątku dostatecznego do wypłaty odszkodowania wyrządzoną przez nią szkody, szkodę tą pokrywa w części brakującej lub w pełnej wysokości jej rodzice (rodzice zastępczy ) lub kurator, jeżeli nie udowodnią, że szkody wyrządzone były nie z ich winy.

W przypadku, gdy niepełnoletnia osoba przebywała w zakładzie który zgodnie z przepisami prawa sprawuje nad nią funkcje kuratela, zakład ten zobowiązany jest do pokrycia wyrządzonej szkody w części brakującej lub w pełnej wysokości jeżeli nie udowodni , że szkody wyrządzono nie z jego winy.

3. Obowiązek rodziców (rodziców zastępczych), kuratora, zakładu który zgodnie z przepisami prawa sprawuje funkcje kuratora, wypłacają szkody do pełnoletności lub gdy do chwili osiągnięcia pełnoletności stanie się właścicielem majątku dostatecznego do wypłaty odszkodowania szkody.

Artykuł 1180. Rekompensata szkody wyrządzonej przez osobę niepełnoletnią po nabyciu przez nią pełnej zdolności do czynności prawnych

1. Szkoda wyrządzona przez osobę niepełnoletnią po osiągnięciu przez nią pełnej zdolności do czynności prawnych wypłaca odszkodowanie samodzielnie wg ogólnie obowiązujących zasad.

2. W przypadku braku dostatecznego majątku do wypłaty odszkodowania wyrządzonych szkód przez osobę niepełnoletnią która nabyła pełnej zdolności do czynności prawnych , szkodę tą pokrywają w części brakującej lub w pełnej wysokości rodzice ( rodzice zastępczy) lub kurator dający zgodę na nabycie przez nią pełnej zdolności cywilnej do czynności prawnych i nie udowodnią, że szkoda wyrządzona nie z ich winy.

Obowiązek tych osób do wypłaty odszkodowania zostaje zniesiony z chwilą osiągnięcia przez tą osobę pełnoletności.

Artykuł 1181. Rekompensata szkody wyrządzonej przez kilka osób małoletnich

1. Szkoda wyrządzona wspólnymi działaniami kilku małoletnich osób, pokrywają ich rodzice (rodzice zastępczy), opiekunowie w częściach określonym porozumieniem między nimi lub na podstawie orzeczenia sądu.

2. W przypadku, gdy w chwili wyrządzenia szkody przez kilka osób małoletnich jedna z nich przebywała w zakładzie, który zgodnie z przepisami prawa sprawował funkcje opiekuna, zakład ten pokrywa wyrządzone szkody w części określonej postanowieniem sądu.

Artykuł 1182. Rekompensata szkody wyrządzonej przez kilka niepełnoletnie osoby

1. Szkody wyrządzone przez kilka niepełnoletnich osób pokrywa się przez nie w części określonej porozu-mieniem między nimi lub na podstawie orzeczenia sądu.

2. W przypadku, gdy w chwili wyrządzenia szkody przez kilka niepełnoletnich osób jedna z nich przebywała w zakładzie , który zgodnie z przepisami prawa sprawuje funkcje kuratora, zakład ten pokrywa wyrządzone szkody w części określonej orzeczeniem sądu.

Artykuł 1183. Rekompensata szkody przez rodziców pozbawionych praw rodzicielskich

1. Rodzice zobowiązani są do wypłaty szkody wyrządzonej przez dziecko w stosunku do którego byli pozbawieni praw rodzicielskich w terminie 3 lat od chwili pobawienia ich praw rodzicielskich, jeżeli nie udowodnią, że szkoda nie jest skutkiem nie wypełniania przez nich własnych obowiązków rodzicielskich.

Artykuł 1184. Rekompensata szkody wyrządzonej przez osobę fizyczną niezdolną do czynności prawnych

1. Szkoda wyrządzona przez osobę fizyczną niezdolną do czynności prawnych, wypłaca jest przez opiekuna lub zakład zobowiązany do opieki nad nią jeżeli nie udowodni, że szkoda wyrządzona była nie z jego winy.

Obowiązek tych osób do wypłaty szkody wyrządzonych przez osobę fizyczna niezdolna do czynności prawnych nie likwiduje się w przypadku odnowienia zdolności cywilnych do czynności prawnych.

2. W przypadku, gdy osoba niezdolna do czynności prawnych umarła lub posiada majątek dostateczny do pokrycia szkody, a sama osoba niezdolna do czynności prawnych posiada majątek, sąd może podjąć decyzje o pokrycie szkody wyrządzonej kalectwem, innymi uszkodzeniami zdrowia lub śmiercią poszkodowanego w części lub w pełnym zakresie z majątku osoby niezdolnej do czynności prawnej.

Artykuł 1185. Wypłata szkody wyrządzonej przez osobę fizyczną o ograniczonej zdolności do czynności prawnych

1. Szkoda wyrządzona przez osobę fizyczną której zdolność do cywilnych zdolności prawnych została ograniczona pokrywana jest według zasad ogólnych.

Artykuł 1186. Wypłata szkody wyrządzonej przez osobę nie uświadamiającej sobie własnych działań i/lub nie mogąca nimi kierować

1. Szkoda wyrządzona osobie fizycznej która w chwili jej wyrządzenia nie uświadamiała sobie znaczenia własnych działań i/lub nie mogła kierować nimi nie podlega wypłacie. Z uwzględnieniem stanowiska materialnego poszkodowanego i osoby wyrządzającej szkodę , sąd może podjąć orzeczenie o odszkodowaniu tej szkody w części lub pełnym zakresie.

W przypadku, gdy osoba wyrządzająca szkodę sama siebie doprowadziła do stanu w którym nie uświa-damiała sobie znaczenia własnych działań i/lub nie mogła kierować nimi w wyniku nadużycia napojów alkoholowych, środków narkotycznych, toksycznych medykamentów itp. Szkoda wyrządzona przez przez nią podlega wypłacie według ogólnych podstaw.

2. W przypadku, gdy szkoda wyrządzona była przez osobę nie uświadamiającą sobie znaczenia własnych działań i /lub nie mogła kierować nimi w związku z rozstrojem psychicznym lub chorobą umysłową, sąd może podjąć decyzję o pokrycie przez nią szkody przez jego współmałżonka , rodziców, pełnoletnie dzieci, jeżeli wspólnie zamieszkują z tą osobą, wiedzieli o jej stanie zdrowia psychicznego lecz nie podjęli działań zapobiegających szkodzie.

Artykuł 1187. Odszkodowanie szkody wyrządzonej przez źródło podwyższonego niebez-pieczeństwa

1. Źródłem podwyższonego niebezpieczeństwa jest działalność z wykorzystaniem, przechowywaniem lub utrzymaniem środków transportu, mechanizmów i wyposażenia, wykorzystaniem, przechowywaniem che-micznych, radioaktywnych, wybuchowych oraz innych środków, utrzymywaniem dzikich wysypisk, psów służbowych oraz psów wojennych itp. stwarzających podwyższone niebezpieczeństwo dla osoby prowadzącej taką działalność oraz innych osób.

2. Szkoda wyrządzona przez źródło o podwyższonym niebezpieczeństwie pokrywana jest przez osobę która na określonej podstawie (prawo własności, inne prawo rzeczowe, umowa najmu, dzierżawy itp.) zarządza środkami transportu, mechanizmem, innym przedmiotem którego wykorzystywanie, składowanie lub utrzy-manie stwarza podwyższone niebezpieczeństwo.

3. Osoba złośliwie/ celowo wykorzystywała środki transportu, mechanizmy, inne przedmioty wyrządziła szkody wykorzystywaniem, składowaniem lub utrzymaniem zobowiązana jest do pokrycia szkód według zasad ogólnych.

4. W przypadku, gdy złośliwe zarządzanie przez inną osobą środkami transportu , mechanizmem, innymi przedmiotami była wynikiem niedbałości ich właściciela ( zarządcy) , szkoda wyrządzona w wyniku takiej działalności pokrywana jest wspólnie w części określonej postanowieniem sądu z uwzględnieniem okoliczności posiadających istotne znaczenie.

5. Osoba prowadząca działalność będąca źródłem podwyższonego niebezpieczeństwa odpowiada za wyrzą-dzoną szkodę, w przypadku gdy nie udowodni , że szkody zostały wyrządzone na wskutek siły wyższej lub umyślnego działania.

Artykuł 1188. Zadośćuczynienie szkód wyrządzonych na wskutek kilku źródeł podwyższonego niebezpieczeństwa.

1. Szkoda wyrządzona na wskutek wzajemnego oddziałowywania kilku źródeł podwyższonego niebezpieczeństwa pokrywana jest według zasad ogólnych, a w szczególności:

1) szkoda wyrządzona jednej osobie z winy drugiej osoby pokrywana jest przez osobę winną;

2) z winy wyłącznie osoby której wyrządzono szkodę, szkoda nie jest pokrywana;

3) z winy wszystkich osób których działalnością wyrządzono szkody, wysokość pokrywana jest w odpowiedniej części w zależności od okoliczności mających istotne znaczenie.

2. W przypadku, gdy w wyniku wzajemnych źródeł podwyższonego niebezpieczeństwa wyrządzono szkody innym osobom które wspólnie wyrządziły szkody, zobowiązane są do zapłaty odszkodowania niezależnie od ich stopnia winy.

Artykuł 1189. Pokrycie szkody jądrowej

1. Szczegółowe zasady zadośćuczynienia szkód jądrowych regulowane są postanowieniami przepisów prawa.

Artykuł 1190. Zadośćuczynienie szkód wyrządzonych wspólnie przez kilka osób

1. Osoby które wspólnymi działaniami lub bezczynnością wyrządziły szkody ponoszą odpowiedzialność solidarną przez pokrzywdzonymi.

2. Na wniosek poszkodowanego sąd może określić odpowiedzialność osób które wspólnie wyrządziły szkody w części odpowiedniego stopnia ich winy.

Artykuł 1191. Prawo do zwrotnego żądania w stosunku do osoby winnej

1. Osoba pokrywająca szkodę wyrządzoną przez inną osobę posiada prawo do zwrotnego żądania (regresu) w stosunku do osoby winnej w wysokości wypłaconego odszkodowania w przypadku, gdy inna wysokość nie została określona przepisami prawa.

2. Państwo, Autonomiczna Republika Krym, samorząd terytorialny, osoby prawne posiadają prawo do zwrotnego żądania w stosunku do osoby fizycznej winnej dokonania przestępstwa w wysokości kosztów poniesionych na leczenie osoby poszkodowanej na wskutek tego czynu.

3. Państwo naprawiając szkody wyrządzone przez pracownika, funkcjonariusza organu postępowania przygotowawczego, prokuratury lub sądu ma prawo roszczenia zwrotnego do tej osoby wyłącznie w przypadku stwierdzenia w jej działaniach elementu przestępstwa, za które został w stosunku do niej wydany prawomocny wyrok skazujący.

4. Rodzice (Przysposabiający) opiekun lub kurator a także zakład lub osoba zobowiązana do opieki nad osoba małoletnia lub niepełnoletnia, którzy pokryli szkody wyrządzone przez osobę małoletnią lub niepełnoletnia lub osobę uznaną za niezdolna do czynności prawnych, nie posiadają roszczenia zwrotnego w stosunku do tej osoby.

Artykuł 1192. Sposoby naprawienia szkód wyrządzonych na majątku poszkodowanego.

1. Z uwzględnieniem okoliczności sprawy sąd, w oparciu o wybór poszkodowanego, może zobowiązać osobę, która wyrządziła szkodę na majątku do naprawienia jej w naturze (przekazania rzeczy takiego rodzaju i takiej jakości, naprawę uszkodzonej rzeczy itp.) lub pokrycie szkód w pełnej wysokości. Wysokość strat podlegających wypłaceniu poszkodowanemu, określa się w wysokości realnej wartości utraconego majątku w chwili rozpatrywania sprawy, lub wykonania prac niezbędnych dla naprawy uszkodzonej rzeczy.

Artykuł 1193 Uwzględnienie winy poszkodowanego i sytuacji materialnej osoby fizycznej, która wyrządziła szkodę.

1. Szkoda wyrządzona poszkodowanemu, do której świadomie się przyczynił, nie podlega odszkodowaniu.

2. W przypadku gdy rażące niedbalstwo poszkodowanego sprzyjało powstaniu lub zwiększeniu szkody, to w zależności od stopnia i rodzaju winy poszkodowanego (a w przypadku winy osoby, która wyrządziła szkodę - także w zależności od stopnia jej winy) zmniejsza się odszkodowanie, jeżeli inaczej nie stanowią przepisy prawa.

3. Wina poszkodowanego nie jest brana pod uwagę w przypadku pokrywania dodatkowych strat przewidzianych w art. 1195 niniejszego kodeksu, w przypadku pokrycia szkody spowodowanej śmiercią żywiciela i w przypadku pokrycia kosztów pogrzebu.

4. Sąd może zmniejszyć rozmiar naprawienia szkody wyrządzonej przez osobę fizyczna ze względu na jej sytuacje materialna, poza przypadkami wyrządzenia szkody na skutek przestępstwa.

Artykuł 1194. Naprawienie szkody przez osobę ubezpieczona od odpowiedzialności cywilnej

1. Osoba, która ubezpieczyła się od odpowiedzialności cywilnej, w razie niewystarczającej wypłaty ubezpieczeniowej (odszkodowania ubezpieczeniowego) w celu pełnego naprawienia wyrządzonej przez siebie szkody, zobowiązana jest do wypłaty poszkodowanemu różnicy między faktyczna wysokością szkody a wypłata ubezpieczeniowa (odszkodowaniem ubezpieczeniowym)

§ 2. Wypłata szkody za spowodowanie kalectwa, inne uszkodzenie zdrowia lub śmierci

Artykuł 1195. Naprawienie szkody za spowodowanie kalectwa, inne uszkodzenie zdrowia lub śmierci

1. Osoba fizyczna lub prawna, która spowodowała kalectwo lub inne uszkodzenie zdrowia osoby fizycznej, zobowiązana jest do wypłacenia osobie fizycznej wynagrodzenia (dochód) utracony przez nią w wyniku utraty bądź zmniejszenia zawodowej lub ogólnej zdolności do pracy a także do wypłaty dodatkowych kosztów powstałych w związku z koniecznością lepszego żywienia, leczenia sanatoryjno-kurortowego, nabycia leków, protez opieki itp.

2. W przypadku kalectwa lub innego uszkodzenia zdrowia osoby fizycznej, która w chwili powstania szkody nie pracowała , rozmiar odszkodowania określa się w wysokości minimalnego wynagrodzenia.

3. Szkoda wyrządzona osobie fizycznej kalectwem lub innym uszkodzeniem zdrowia pokrywana jest bez uwzględnienia renty przyznanej w związku z utratą zdrowia lub renty, która otrzymywała do tego czasu a także innych dochodów.

4. W umowie lub przepisami prawa można zwiększyć odszkodowanie za szkodę spowodowana kalectwem lub innym uszkodzeniem zdrowia.

Artykuł 1196. Naprawienie szkody wyrządzonej osobie fizycznej w czasie wykonywania przez nią zobowiązań umownych.

1. szkoda wyrządzona kalectwem innym uszkodzeniem zdrowia lub śmiercią osoby fizycznej, w czasie wykonywania przez nią zobowiązań umownych (umowa przewozu itp.) podlega naprawieniu na zasadach określonych w artykułach 1166 i 1187 niniejszego kodeksu.

Artykuł 1197. Określanie zarobku (dochodu) utraconego w wyniku kalectwa lub innego uszkodzenia zdrowia osoby fizycznej zatrudnionej na podstawie umowy o pracę

1. Wysokość utraconego przez osobę fizyczną w wyniku kalectwa lub innego uszkodzenia zdrowia wynagrodzenia (dochodu) podlegającego odszkodowaniu , określa się w % od średniego miesięcznego zarobku (dochodu) który poszkodowany posiadał do chwili kalectwa lub innego uszkodzenia zdrowia z uwzględnieniem stopnia utraty zdrowia zawodowego, a w przypadku ich braku – ogólnej zdolności do pracy.

Średniomiesięczny zarobek ( dochód) oblicza się według życzenia poszkodowanego za 12 lub trzy ostatnie miesiące kalendarzowe pracy przed utratą zdrowia lub utratą zdolności do pracy na wskutek kalectwa lub innego uszkodzenia zdrowia.

W przypadku, gdy średniomiesięczny zarobek ( dochód) poszkodowanego jest mniejszy od 5 krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia wysokość utraconego zarobku ( dochodu) oblicza się wychodząc z 5-ciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.

2. W celu określenia wysokości odszkodowania w przypadku choroby zawodowej może brane być pod uwagę na życzenie poszkodowanego średniomiesięczny zarobek ( dochód) za 12 lub za 3 ostatnie miesiące kalendarzowe przed zakończeniem pracy na wskutek kalectwa lub innego uszkodzenia zdrowia.

3. Do utraconego zarobku ( dochodu) dolicza się wszystkie rodzaje zapłaty pracy z umowy o pracę w miejscu podstawowej pracy i kumulację podstaw, od których płacony jest podatek od dochodów w kwotach przyjętych do naliczenia podatku.

Do utraconego zarobku (dochodu) nie zalicza się jednorazowej wypłaty rekompensaty za niewykorzystani urlop, pomocy, deputatu, zasiłków itp.

W przypadku, gdy poszkodowany w chwili wyrządzenia szkody nie pracował, jego średniomiesięczny zarobek (dochód) oblicza się zgodnie z jego życzeniem, biorąc pod uwagę jego zarobek do chwili zwolnienia lub zwyczajowej wysokości wynagrodzenia pracownika o jego kwalifikacjach w jego miejscowości.

4. W przypadku gdy zarobek (dochód) poszkodowanego do chwili kalectwa bądź innego uszkodzenia zdrowia zmi9enił się, polepszając jego status materialny (podwyższenie wynagrodzenia według stanowiska, przeniesienie do lepiej opłacanej pracy, przyjęcie do pracy po zakończeniu edukacji) w czasie określenia średniomiesięcznego zarobku (dochodu) zalicza się wyłącznie zarobek (dochód), który uzyskiwał , lub miał uzyskać po odpowiedniej zmianie.

Artykuł 1198. Określenie dochodu utraconego w wyniku kalectwa lub innego uszkodzenia zdrowia osoby fizycznej – przedsiębiorcy.

1. Wysokość dochodu osoby fizycznej – przedsiębiorcy utraconego w wyniku kalectwa lub innego uszkodzenia zdrowia, dla celów ustalenia odszkodowania oblicza się biorąc pod uwagę dochód osiągnięty w poprzednim roku gospodarczym, podzielony na 12. w przypadku, gdy osoba uzyskiwała dochód w ciągu okresu krótszego niż 12 miesięcy, wysokość jej dochodu oblicza się poprzez określenie łącznej wysokości dochodów za odpowiednia ilość miesięcy.

3. Wysokość dochodu utraconego przez osobę fizyczna – przedsiębiorcę na skutek kalectwa lub innego uszkodzenia zdrowia oblicza się biorąc pod uwagę wysokość dochodu poszkodowanego do kalectwa lub innego uszkodzenia zdrowia ustalonego do naliczenia podatków.

4. Wysokość dochodu utraconego przez osobę samodzielnie zabezpieczającej zabezpiecza się swoją pracą (adwokat, osoba zajmująca się działalnością twórczą i inne) ustala się na zasadach określonych w ustępie 1-3 niniejszego artykułu.

Artykuł 1199. Naprawienie szkody wyrządzonej kalectwem lub innym uszkodzeniem zdrowia osoby małoletniej lub niepełnoletniej

1. W przypadku kalectwa lub innego uszkodzenia zdrowia osoby małoletniej, osoba fizyczna lub prawna, która wyrządziła jej szkodę, zobowiązana jest do zwrócenia jej kosztów związanych z jej leczeniem, protezami, stała opieką, zwiększonymi potrzebami żywnościowymi itp.

Po osiągnięciu przez poszkodowanego 14 lat (uczniów – 18 lat) osoba prawna lub fizyczna, która wyrządziła szkodę zobowiązana jest do naprawienia poszkodowanemu również szkody związanej z utratą lub zmniejszeniem zdolności do pracy, wychodząc z wysokości określonego przepisami prawa minimalnego wynagrodzenia.

2. W przypadku, gdy w chwili uszkodzenia zdrowia osoba niepełnoletnia posiadała zarobek, szkodę naprawia się w wysokości jej zarobku lecz nie niższej niż określona przepisami prawa wysokości najniższego wynagrodzenia.

3. Po rozpoczęciu zatrudnienia zgodnie z uzyskanymi kwalifikacjami, poszkodowany ma prawo żądania zwiększenia wysokości odszkodowania związanej ze zmniejszeniem jego zawodowej zdolności do pracy w wyniku kalectwa lub innego uszkodzenia zdrowia, biorąc pod uwagę wysokość wynagrodzenia pracowników z jego kwalifikacjami, lecz nie mniej niż określona przepisami prawa wysokość minimalnego wynagrodzenia.

4. W przypadku gdy poszkodowany nie posiada kwalifikacji zawodowych i po osiągnięciu pełnoletności pozostaje niezdolnym do pracy w wyniku kalectwa lub innego uszkodzenia zdrowia, wyrządzonego mu prze d uzyskaniem pełnoletności, posiada prawo do naprawia szkody w wysokości nie niższej niż określone przepisami prawa wysokość minimalnego wynagrodzenia.

Artykuł 1200. Rekompensata szkody wyrządzonej śmiercią poszkodowanego

1. W przypadku śmierci poszkodowanego prawo do odszkodowania posiadają niepracujące osoby, które były na jego utrzymaniu lub w dniu jego śmierci miały prawo do uzyskania od niego utrzymania a także dziecko poszkodowanego urodzone po jego śmierci.

Odszkodowanie wypłaca się

1) dziecku - do ukończenia 18 lat (uczniom, studentom – do zakończenia nauki, lecz nie więcej niż do ukończenia przez nich 23 lat)

2) mężowi, zonie, rodzicom (przyspasabiającym), którzy osiągnęli wiek emerytalny określony przepisami prawa - dożywotnio

3) inwalidom – na okres inwalidztwa;

4) jednemu z rodziców (przyspasabiających), drugiemu z małżonków bądź innemu członkowi rodziny, niezależnie od ich wieku, w przypadku gdy oni nie pracują i opiekują się dziećmi, braćmi, siostrami, wnukami zmarłego - do osiągnięcia przez nie 14 lat

5) innym osobom niezdolnym do pracy będącym na utrzymaniu poszkodowanego – przez okres 5 lat po jego śmierci.

2. Osobom wymienionym w punktach 1-5 pierwszego ustępu niniejszego artykułu, odszkodowanie wypłaca się w wysokości średniomiesiecznego zarobku (dochodu) z wyliczeniem części, która przypadała na niego samego i zdolne do pracy osoby będące na jego utrzymaniu lecz nie posiadające prawa do wypady odszkodowania. Do składników dochodów poszkodowanego zalicza się również renta, kwoty przysługujące mu na podstawie umowy dożywotniego utrzymania i opieki ora inne analogiczne dochody.

3. Osobom, które utraciły żywiciela wypłaca się odszkodowanie w pełnej wysokości, bez uwzględnienia renty przyznanej im w wyniku utraty żywiciela oraz innych dochodów.

4. Wysokość odszkodowania obliczonego dla każdej z osób posiadających prawo do naprawienia szkody wyrządzonej śmiercią żywiciela nie podlega w przyszłości waloryzacji poza następującymi przypadkami: narodzenia dziecka poczętego za życia i urodzonego po śmierci żywiciela; wyznaczenia (zawieszenia) wypłaty odszkodowania osobom sprawującym opiekę nad dziećmi, braćmi, siostrami, wnukami poszkodowanego.

Wysokość odszkodowania może być zwiększona przepisami prawa.

Artykuł 1201. Rekompensata kosztów związanych z pochówkiem

1. Osoba która wyrządziła szkodę śmiercią poszkodowanego zobowiązana jest do wypłaty odszkodowania osobie która poniosła koszty pochówku i postawienia nagrobka.

Pomoc na pochówek uzyskana przez osobę fizyczną która poniosła te koszty do wysokości odszkodowania nie jest zaliczana.

Artykuł 1202. Zasady wypłaty szkody

1.Naprawienie szkody wyrządzonej kalectwem, innymi uszkodzeniami zdrowia lub śmiercią pokrywane są miesięcznymi wypłatami.

W przypadku istnienia okoliczności posiadających istotne znaczenie , z uwzględnieniem sytuacji materialnej osoby fizycznej, która wyrządziła szkodę, kwota odszkodowania może być wypłacona jednorazowo lecz nie więcej niż za trzy lata naprzód.

2. Egzekucja dodatkowych kosztów przewidzianych w ustępie 1 artykułu 1195 niniejszego kodeksu może dokonana w pierwszej kolejności w granicach terminów określonych na podstawie opinii odpowiedniej ekspertyzy lekarskiej a także w wypadku uprzedniej konieczności zapłaty usług i majątku (delegacji, zapłaty za przejazd, zapłaty za specjalne środki transportu itp.)

Artykuł 1203. Zwiększenie wysokości odszkodowania na żądanie poszkodowanego, w wypadku zmiany jego stanu zdolności do pracy

1. Poszkodowany ma prawo do zwiększenia wysokości odszkodowania, w przypadku gdy jego zdolność do pracy obniżyła się w stosunku do tej , która była u niego w chwili podejmowania spraw związanych z naprawieniem szkody.

Artykuł 1204. Zmniejszenie wysokości odszkodowania zna żądanie osoby, która wyrządziła szkodę

1. Osoba, na której ciąży obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej kalectwem lub innym uszkodzeniem zdrowia posiada prawo do żądania zmniejszenia wysokości odszkodowania, w przypadku gdy zdolność do pracy pokrzywdzonego wzrosła w porównaniu z tą, jaka była u niego w chwili rozstrzygania spraw związanych z naprawieniem szkody.

Artykuł 1205. Naprawienie szkody w przypadku zawieszenia osoby prawnej zobowiązanej do naprawienia szkody

1. W przypadku zawieszenia osoby prawnej zobowiązanej do naprawienia szkody wyrządzonej śmiercią, kalectwem lub innym uszkodzeniem zdrowia i określenia ich następców prawnych, obowiązek comiesięcznych wypłat nakłada się na ich następców prawnych. W tym przypadku roszczenie o zwiększenie wysokości odszkodowania przedkłada się w stosunku do następców prawnych.

2. W przypadku likwidacji osoby prawnej, płatności należne poszkodowanemu lub osobom określonym w art. 1200 niniejszego kodeksu, mają być kapitalizowane do wypłaty ich pokrzywdzonemu lub tym osobom według trybu określonego przepisami prawa lub innym aktem normatywno prawnym. W przypadku braku środków u likwidowanej osoby prawnej środków na kapitalizację należności podlegających spłacie, obowiązku w zakresie ich kapitalizacji nakłada się na komisję likwidacyjna w oparciu o decyzje sądu, na wniosek poszkodowanego.

Artykuł 1206. Odszkodowanie szkód na leczenie osoby poszkodowanej w przestępstwie

1, Osoba która dokonała przestępstwa zobowiązana jest do odszkodowania zakładowi ochrony zdrowia na leczenie poszkodowanego w wyniku jego przestępstwa, poza przypadkami wyrządzenia szkody przekraczając granicę obrony koniecznej lub w stanie silnego wzburzenia wynikłego gwałtownie na wskutek skutków lub ciężkiej obrazy ze strony poszkodowanego.

2. W przypadku przestępstwa dokonanego przez małoletnią lub niepełnoletnią osobę koszty na leczenie poszkodowanego pokrywają osoby wymienione w artykule 1178 i 1179 niniejszego Kodeksu.

3. W przypadku, gdy leczenie prowadzone jest przez zakład ochrony zdrowia będący własnością państwową m, Autonomicznej republiki rym lub gromady, odszkodowanie za leczenie zalicza się do odpowiedniego budżetu.

Artykuł 1207. Obowiązek państwa do naprawienia szkody wyrządzonej kalectwem, innym uszkodzeniem zdrowia lub śmiercią w wyniku przestępstwa.

1. Szkoda wyrządzona kalectwem, innym uszkodzeniem zdrowia lub śmiercią w wyniku przestępstwa pokrywana jest poszkodowanemu lub innej osobie wskazanej w art. 1200 niniejszego kodeksu prze państwo w przypadku, gdy nie określono osoby, która dokonała przestępstwa lub w przypadku gdy jest ona niewypłacalna.

2. Warunki i zasady naprawiania przez państwo szkód wyrządzonych kalectwem, innym uszkodzeniem zdrowia lub śmiercią w wyniku przestępstwa określają przepisy prawa.

Artykuł 1208. Zwiększenie wysokości odszkodowania szkody w związku z podwyższeniem wartości życia i zwiększenia wartości życia i wysokości minimalnego wynagrodzenia

1. Na wniosek poszkodowanego w razie podwyższenia wartości życia wysokość odszkodowania szkody wyrządzonej kalectwem, innym uszkodzeniem zdrowia lub śmiercią podlega indeksacji na podstawie orzeczenia sądu.