Ostatnie zmiany na dzień: 31.03.2009
Stan prawny na dzień: 24.06.2009
(Wiadomości Najwyższej Rady (BBP) 1992, Nr 6, art. 56)
(Wchodzi w życie na podstawie Postanowienia Najwyższej Rady, Nr 1799-12 z dnia 06.11.91, BBP 1992, Nr 6 art. 57)
Nr 3345-12 z dn. 30.06.93 r. BBP 1993, Nr 33, art. 347,
Nr 82/95-BP z dn. 02.03.95, BBP 1995, Nr 14, art. 90,
Nr 54/96 - BP z dn. 20.02.96, BBP 1996, Nr 9, art. 44,
Nr 251/97-BP z dn. 13.05.97, BBP 1997, Nr 25, art. 171)
(Nr 784-XIV ( z dn. 30.06.99, BBP 1999, Nr 42, art. 42-43, art.378),
Nr 1664-III ( 1664-14 z dn. 20.04. 2000, BBP 2000, Nr. 30, art.233,
Nr 2056-III ( 2056-14 z dn. 19.10. 2000, BBP 2000, Nr. 50, art.436,
Nr 2181-III ( 2181-14 z dn. 21.12. 2000, BBP 2000
Nr 424-V (424-16) z dnia 01.12.2006, ВВР, 2007, Nr 9, art.67
Nr 483-V (483-16) z dnia 15.12.2006, ВВР, 2007, Nr 9, art.77
Nr 1012-V (1012-16) z dnia 11.05.2007, ВВР, 2007, Nr 35, art. 483
Nr 513-VI (513-17 ) z dnia 17.09.2008, ВВР, 2008, Nr 49, art.361
Nr 1076-VI (1076-17) z dnia 05.03.2009 )
Wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia 2001 roku, BBP 2001, Nr.10, art. 44
Słowa “arbitrażowy”, “przedarbitrażowy” oraz “proces arbitrażowy” we wszystkich przypadkach zamieniono na sława “ gospodarczy”, “przedsądowy” i “ proces sądowy” w oparciu o Ustawę Nr 2539-III ( 2539-14 ) z dnia 21.06.2001)
Rozdział. I. – Przepisy ogólne
Przedsiębiorstwa, instytucje, organizacje, inne osoby prawne (w tym: cudzoziemcy), obywatele prowadzący działalność przedsiębiorczą bez tworzenia osoby prawnej oraz w określonym trybie nabyły status podmiotu działalności przedsiębiorczej (dalej przedsiębiorstwa i organizacje), posiadają prawo zwrócenia się do sądu gospodarczego, zgodnie z określoną właściwością spraw gospodarczych o ochronę własnych naruszonych lub zaskarżonych praw oraz chronionych prawem interesów, a także do podjęcia działań przewidzianych w niniejszym Kodeksie skierowanych na zapobieganie naruszania prawa.
W przypadkach przewidzianych aktami prawnymi Ukrainy, prawo zwracania się do sądu gospodarczego posiadają również państwowe i inne organy, osoby fizyczne nie będące podmiotami działalności przedsiębiorczej.
Porozumienie odmawiające prawa zwrócenia się do sądu gospodarczego jest nieważne.
(art. 1 wraz ze zmianami na podstawie Ustawy Nr 251/97-ВР z dnia 13.05.97, Nr 850-IV ( 850-15 ) z dnia 22.05.2003, Nr 483-V ( 483-16 ) z dnia 15.12.2006)
Sąd gospodarczy wszczyna sprawy na podstawie pozwu :
- przedsiębiorstw oraz organizacji zwracających się do sądu gospodarczego o ochronę własnych praw oraz chronionych prawem interesów;
- prokuratorów oraz ich zastępców zwracających się do sądu gospodarczego w interesach państwa;
Prokurator zwracający się do sądu gospodarczego w interesach państwa, w pozwie samodzielnie określa na czym polega naruszenie interesów państwa oraz uzasadnia konieczność ich ochrony, a także wskazuje organ uprawniony przez państwo do pełnienia odpowiednich zadań w stosunkach spornych.
Sąd gospodarczy wszczyna sprawę o bankructwo na podstawie pisemnego wniosku złożonego przez dowolnego z kredytodawców dłużnika.
(art. 2 w redakcji Ustawy Nr 251/97-ВР, z dnia 13.05.97 wraz ze zmianami na podstawie Ustaw Nr 784-XIV (784-14 ) z dnia 30.06.99, Nr 2249-III ( 2249-14 ) z dnia 18.01.2001, Nr 2539-III ( 2539-14 ) z dnia 21.06.2001 )
(oficjalne tłumaczenie postanowień art. 2 patrz Postanowienie Sądu Konstytucyjnego Nr 3-рп/99 ( v003p710-99 ) z dnia 08.04.99 )
Język sądowy określony jest w art. 21 Ustawy Ukrainy „O językach na Ukrainie” (8312-11).
(art. 3 ze zmianami na podstawie Ustawy Nr 2539-III (2539-14) z dn. 21.06.2001)
Sąd gospodarczy rozstrzyga spory gospodarcze na podstawie: Konstytucji Ukrainy (254/96 BP), Ustawy Ukrainy „O sądach gospodarczych„ (1142-12), niniejszego Kodeksu, innych aktów prawnych Ukrainy oraz umów międzynarodowych ratyfikowanych przez Najwyższą Radę Ukrainy.
Sąd gospodarczy nie stosuje aktów państwowych i innych organów w przypadku, gdy akty te nie odpowiadają prawu Ukrainy.
Sąd gospodarczy w przypadkach przewidzianych prawem lub w umowach międzynarodowych, stosuje regulacje prawa innych państw.
W przypadku rozpoznawania sporów z udziałem podmiotu zagranicznego, sąd może stosować ogólnie przyjęte międzynarodowe zwyczaje gospodarcze.
Sąd gospodarczy rozstrzyga spory gospodarcze dotyczące zakupów państwowych z uwzględnieniem regulacji szczegółowych określonych w Ustawie Ukrainy „O zakupie towarów, prac i usług za środki państwowe” ( 1490 – 14).
W przypadku braku prawa regulującego stosunki sporne z udziałem zagranicznego podmiotu działalności, sąd gospodarczy może zastosować międzynarodowe zwyczaje handlowe.
Zabrania się odmowy rozpoznawania spraw w związku z brakiem kompletu, niejasności, sprzeczności, bądź braku prawa regulującego stosunki sporne.
(art. 4 w redakcji Ustawy Nr 251/97-ВР z dnia 13.05.97 wraz ze zmianami na podstawie Ustawy Nr 424-V (424-16 ) z dnia 01.12.2006 )
art. 4 - 1. Formy procesu sądowego
Sądy gospodarcze rozpoznają spory gospodarcze wg zasad postępowania pozwowego przewidzianego w niniejszym Kodeksie.
Sądy gospodarcze rozpoznają sprawy o bankructwo, wg zasad postępowania przewidzianych w niniejszym Kodeksie z uwzględnieniem zasad szczególnych określonych w Ustawie Ukrainy „O odnowieniu płynności finansowej dłużnika lub uznanie go bankruta” (2343-12).
(Kodeks uzupełniono o art. 4 - 1 na podstawie Ustawy Nr 251/97 – BP z dn. 13.05. 97 wraz ze zmianami na podstawie Ustawy Nr 784 – XIV (784-14) z dnia 30.06.99 )
Osądzanie w sądach gospodarczych, odbywa się na zasadzie równości wobec prawa i sądu wszystkich uczestników procesu sądowego.
(Kodeks uzupełniony o art. 4.2 na podstawie Ustawy Nr 2539-III (2539-14) z dnia 21.06.2001)
Proces sądowy w sądach gospodarczych prowadzony jest na zasadzie uzasadniania.
Sąd gospodarczy stwarza stronom oraz innym osobom uczestniczącym w sprawie, nieodzowne warunki do ustalenia faktycznych okoliczności sprawy i prawidłowego zastosowania prawa.
(Kodeks uzupełniono o art. 4.3 na podstawie Ustawy Nr 2539-III (2539-14) z dnia 21.06.2001)
Rozpoznanie spraw w sądach gospodarczych odbywa się jawnie, poza przypadkami, gdy jest to sprzeczne z wymogami dotyczącymi ochrony tajemnicy państwowej, handlowej lub bankowej, bądź, gdy strony lub jedna ze stron z uzasadnieniem żąda poufności rozpoznania sprawy i przedkłada odpowiedni wniosek przed rozpoczęciem sprawy co do istoty.
Przebieg procesu sądowego zapisywany jest zasobami technicznymi i odzwierciedlany jest w protokole posiedzenia sądowego, wg zasad określonych w niniejszym Kodeksie.
(Kodeks uzupełniono o art. 4.4 zgodnie z Ustawą Nr 2539-III (2539-14) z dnia 26.06.2001)
art. 4 - 5. Uchwały sądowe
Sądy gospodarcze orzekają poprzez przyjęcie obowiązujących do wykonania na całym terytorium Ukrainy: decyzji, uchwał, postanowień.
Uchwały i postanowienia sądów gospodarczych podejmowane są w imieniu Ukrainy.
Nie wykonanie zapisów decyzji, uchwał, postanowień sądów gospodarczych podlega odpowiedzialności określonej w niniejszym Kodeksie i w innych przepisach prawa Ukrainy.
(Kodeks uzupełniono o art. 4-5 na podstawie Ustawy Nr 2539-III (2539-14) z dnia 21.06.2001.art. 4 – 6. Skład sądu gospodarczego
Sprawy w miejscowych sądach gospodarczych rozpoznawane są w składzie jednego sędziego.
Dowolne sprawy należące do kompetencji tego sądu w zależności od kategorii i złożoności sprawy, mogą być rozpoznawane zespołowo w składzie trzech sędziów.
Przegląd w trybie apelacyjnym orzeczeń miejscowych i apelacyjnych sądów gospodarczych dokonywany jest przez Wyższy Sąd Gospodarczy Ukrainy zespołowo w składzie trzech lub większą nieparzystą ilością sędziów.
(Kodeks uzupełniono o art.4-6 na podstawie Ustawy Ukrainy Nr 2539-III (3539 – 14) z dnia 21.06.2001)
art. 4 – 7. Zasady przyjmowania orzeczeń sądowych i rozstrzygania zagadnień związanych z rozpatrzeniem sprawy
Orzeczenia sądowe podejmowane są przez sędziego po omówieniu wszystkich okoliczności sprawy, a w przypadku, gdy spór rozstrzygany jest zespołowo - większością głosów sędziów.
Wg takich samych zasad rozstrzygane są zagadnienia wynikające w procesie rozpatrywania sprawy.
Żaden z sędziów nie posiada prawa do wstrzymania się od głosowania.
Sędzia, nie zgadzający się z decyzją większości składu sędziowskiego, zobowiązany jest do podpisania dokumentu procesowego i posiada prawo do złożenia w formie pisemnej własnego odrębnego zdania dołączanego do sprawy, lecz nie podlegającego ogłoszeniu.
Przewodniczący składu sędziowskiego przygotowuje projekty orzeczeń sądowych lub na podstawie wydanego przez niego upoważnienia, inny członek składu orzekającego.
(Kodeks uzupełniono o art. 4- 7 na podstawie Ustawy Nr 2539-III (2539-14) z dnia 21.06.2001) Strony stosują działania przedsądowego uregulowania sporu gospodarczego w formie porozumienia. (ust. 2 art. 5 wyłączono na podstawie Ustawy Nr 2705-IV (2705-15 )z dnia 23.06.2005 )
Zasady przedsądowego uregulowania sporów określa niniejszy Kodeks w przypadku, gdy inne zasady nie określono obowiązującymi na terytorium Ukrainy przepisami prawa regulującymi konkretny rodzaj stosunków gospodarczych.
(ust. 4. art. 5 wyłączono na podstawie Ustawy Nr 2705-IV ( 2705-15 ) z dnia 23.06.2005 )
(art. 5 wraz ze zmianami na podstawie Ustaw Nr 82/95 – BP z dnia 02.03.95, Nr 251/97 – BP z dnia 13.05. 97, Nr 1664-III (1664-14) z dnia 20.04.2000, Nr 2249-III (2249-14) z dnia 18.01.2001, Nr 2413-III (2413-14) z dnia 17.05.2001, Nr 2705-IV ( 2705-15 ) z dnia 23.06.2005 )
Przedsiębiorstwa lub organizacje, które naruszyły prawa majątkowe i prawne interesy innych przedsiębiorstw lub organizacji, zobowiązane są do ich odnowienia, nie czekając na przedstawienie roszczenia.
Przedsiębiorstwa lub organizacje, których prawa i prawne interesy zostały naruszone w celu bezpośredniego uregulowania sporu z naruszającym to prawo czy interesy, zwracają się do niego z pisemnym roszczeniem.
a) pełną nazwę i pocztowe rekwizyty zgłaszającego roszczenie i przedsiębiorstwa, organizacji w stosunku do których kierowane jest roszczenie, datę zgłoszenia i numer roszczenia;
b) okoliczności na podstawie których zgłoszono roszczenie, dowody potwierdzające te okoliczności, odesłanie na odpowiednie akty normatywne;
d) kwotę roszczenia i jej rozliczenie w przypadku, gdy roszczenie podlega wycenie pieniężnej, rekwizyty płatnicze zgłaszającego roszczenie;
e) wykaz dołączonych do roszczenia dokumentów, a także innych dowodów.
Dokumenty potwierdzające roszczenia zgłaszającego, dołącza się w oryginałach lub zgodnie z obowiązującymi przepisami ich poświadczone kopie.
Dokumenty będące w posiadaniu drugiej strony nie muszą być dołączone do roszczenia z zaznaczeniem tego faktu w roszczeniu.
Roszczenie podpisuje upoważniona osoba przedsiębiorstwa, organizacji lub ich przedstawiciele oraz przesyłane jest do adresata listem poleconym lub wartościowym , bądź wręczane jest za potwierdzeniem odbioru.
(art. 6 wraz ze zmianami wniesionymi zgodnie z Ustawą Nr 2539-III (2539-14) z dnia 21.06.2001, Nr 3541-IV ( 3541-15 ) z dnia 15.03.2006)
Roszczenie podlega rozpoznaniu w terminie jednego miesiąca, licząc od dnia otrzymania roszczenia.
W tych przypadku, gdy zgodnie z obowiązującymi obie strony zasadami lub umową, przewidziano prawo do kontroli zbrakowanej produkcji (towarów) przez przedsiębiorstwo – producenta, roszczenia związane z jakością lub kompletnością produkcji (towarów), rozpoznawane są w terminie dwóch miesięcy.
W przypadku, gdy do roszczenia nie zostały dołączone wszystkie wymagane dokumenty, to wymagane są od zgłaszającego z zaznaczeniem terminu ich dostarczenia, który nie może być krótszy niż pięć dni, nie wliczając czasu przewidzianego na obieg poczty.
Przy czym, termin rozpoznania roszczenia zostaje wstrzymany do czasu otrzymania wymaganych dokumentów lub zakończenia terminu ich dostarczenia.
W przypadku, gdy wymagane dokumenty w określonym terminie nie zostały dostarczone, roszczenie rozpoznawane jest w oparciu o istniejące dokumenty.
Przy rozpoznawaniu roszczenia przedsiębiorstwa lub organizacji, w razie konieczności powinny być porównane rozliczenia, przeprowadzona ekspertyza sądowa lub podjęte inne działania zabezpieczające przedsądowe uregulowanie sporu.
Przedsiębiorstwa lub organizacje otrzymujące roszczenie, zobowiązane są do zaspokojenia uzasadnionego roszczenia zgłaszającego.
(art. 7 wraz ze zmianami na podstawie Ustawy, Nr 2705-IV ( 2705-15 ) z dnia 23.06.2005 )
art. 8. Powiadomienie zgłaszającego o wynikach rozpoznania roszczenia
Zgłaszającego powiadamia się w formie pisemnej o wynikach rozpoznania roszczenia.
a) pełną nazwę i adres pocztowy przedsiębiorstwa, organizacji dającej odpowiedź i przedsiębiorstwa lub organizacji do której kierowana jest odpowiedź, datę i numer odpowiedzi, datę i numer odpowiedzi, datę i numer roszczenia na który udzielana jest odpowiedź;
b) w przypadku, gdy roszczenie uznano w całości lub części - uznaną kwotę, nazwę, numer i datę dokumentu rozliczeniowego potwierdzającego przekazanie tej kwoty lub termin i sposób zaspokojenia roszczenia w przypadku, gdy roszczenie nie podlega wycenie pieniężnej;
c) w przypadku, gdy roszczenie odrzucono w części lub w całości – uzasadnienie odrzucenia z odesłaniem na odpowiednie akty normatywne i dokumenty uzasadniające odrzucenie roszczenia ;
W przypadku, gdy roszczenie odrzucono w całości lub w części, zgłaszającemu powinny być zwrócone oryginały otrzymanych z roszczeniem dokumenty, a także przesłane dokumenty uzasadniające odrzucenie roszczenia, w przypadku, gdy nie posiada ich zgłaszający roszczenie.
Odpowiedź na roszczenie podpisuje upoważniona osoba przedsiębiorstwa lub organizacji lub ich pełnomocnik oraz przesyłalistem poleconym lub wartościowym lub wręczana jest za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.