Ewidencja podatkowa (19-10-2014)

Ewidencja podatkowa transakcji barterowej

Podatek dochodowy

Zgodnie z ppkt. 14.1.10 pkt.14.1 art. 14.1 Kodeksu Podatkowego Ukrainy za transakcję barterową (wymianę towaru) uważa się transakcje gospodarczą przewidującą przeprowadzenie rozliczeń za towary (roboty, usług) w formie niepieniężnej w granicach jednej umowy.

Przy sprzedaży towarów, wykonaniu robót lub świadczeniu usług zgodnie z umową wymiany (barteru) dochody z takich transakcji określa się zgodnie z pkt. 137.1 art.137 Kodeksu Podatkowego Ukrainy.

A mianowicie:

- dochód ze sprzedaży towarów określa się wg dnia przejścia na kupującego praw własności na taki towar;

- dochód ze świadczenia usług i wykonania robót określa się na dzień sporządzenia aktu lub innego dokumentu sporządzonego zgodnie z prawem, potwierdzającego wykonanie robót lub świadczenie usługi.

Zgodnie z pkt. 4 art. 715 Kodeksu Cywilnego Ukrainy prawo własności na wymieniane towary przechodzi na strony jednocześnie po wykonaniu zobowiązania dotyczącego przekazania majątku przez obie strony, w przypadku, gdy inaczej nie przewidziano w umowie lub prawem.

 

Jednocześnie, strony umowy wymiany (barteru) mogą samodzielnie określić moment przejścia prawa własności na towary.

Strony  mogą ustalić w umowie wymiany (barteru), że prawo własności u nabywcy majątku z danej umowy powstaje z chwilą przekazania majątku co przewidziano w art. 334 Kodeksu Cywilnego Ukrainy

Koszty tworzące wartość brutto sprzedawanych towarów, wykonanych robót, świadczonych usług uważa się za koszty tego okresu sprawozdawczego w którym uznano dochód ze sprzedaży takich towarów, wykonanych robót, świadczonych usług (pkt. 138.4 art. 138 Kodeksu Podatkowego Ukrainy).

Przy czym wartość brutto nabytych i sprzedanych towarów tworzona jest zgodnie z ceną ich nabycia z uwzględnieniem cła wwozowego i kosztów dostawy oraz dostosowania do stanu przydatnego do sprzedaży ( pkt.138.6  w/w art. Kodeksu Podatkowego Ukrainy).

Mając na uwadze jak wyżej, przedsiębiorstwo w jednym okresie sprawozdawczym określa dochody ze sprzedaży towarów, wykonania robót, świadczenia usług, jak również koszty wchodzące w skład wartości brutto tych towarów (robót, usług).

Należy podkreślić, że zgodnie z pkt. 153,10 art.153 Kodeksu Podatkowego Ukrainy dochody i koszty z wymiany towarów (operacji barterowych) określa się zgodnie z umowną ceną takiej transakcji, lecz nie może być niższa (wyższa) od cen zwyczajnych.

W przypadku, gdy zgodnie z umową wymiany (barteru) przekazywane są podstawowe zasoby , to należy uwzględnić jak niżej:

 

- zasoby podstawowe zgodnie z ppkt. 14.1.138 pkt.14.1 art.14 Kodeksu Podatkowego Ukrainy są aktywami materialnymi.

- aktywa materialne zgodnie z ppkt. 14.1.244 pkt.14.1 art.14 uważa się za towary.

Dochód ze sprzedaży towarów ( w tym również podstawowych zasobów) określa się wg dnia przejścia na kupującego praw własności na takie towary (pkt.137.1 art.137 Kodeksu Podatkowego Ukrainy).

- suma nadwyżki dochodów ze sprzedaży lub innego przekazania nad wartością bilansową poszczególnych obiektów podstawowych zasobów zaliczana jest do dochodów płatnika podatków (dostawcy), a suma nadwyżki wartości bilansowej nad dochodami od takiej sprzedaży lub innego przekazania zaliczana jest do kosztów tego płatnika podatku (pkt. 146.13 art.146 Kodeksu Podatkowego Ukrainy).

Przy czym, dochód ze sprzedaży lub innego przekazania obiektu podstawowych zasobów w celu zastosowania art.146 Kodeksu Podatkowego określa się zgodnie z umową sprzedaży lub innego przekazania obiektu podstawowych zasobów, lecz nie niżej niż cena zwyczajna takiego obiektu (aktywu) (pkt. 146.14 niniejszego art.).

Przy nabyciu towarów, robót lub usług na podstawie umowy wymiany (barteru) koszty z takich transakcji należy określić wg zasad jak niżej:

- w przypadku, gdy nabyto towary do dalszej odsprzedaży, to w chwili opodatkowania takich aktywów przedsiębiorstwo nie zalicza ich do składników kosztów ich wartości brutto.

Gdy przedsiębiorstwo sprzedaje takie towary innej osobie, koszty tworzącej wartość brutto sprzedawanych towarów określa się zgodnie z pkt.138 .4 art.138 Kodeksu Podatkowego i uważa się za koszty takiego okresu sprawozdawczego w którym określone zostały dochody ze sprzedaży takich towarów;

- w przypadku, gdy nabyty został surowiec, materiały, roboty , bądź usługi przeznaczone do wykorzystania przy produkcji, to wartość takich surowców, materiałów, robót lub usług włącza się zgodnie z pkt.138 . 8 art.138 Kodeksu Podatkowego Ukrainy do wartości brutto gotowej produkcji.

Przypominamy, że gotowa produkcja wytwarzana i sprzedawana przez przedsiębiorstwo uważana jest za „ towary” zgodnie z ppkt. 14.1.244 pkt.14.1 art.14 Kodeksu Podatkowego Ukrainy.

Koszty związane z nabyciem surowca, materiałów, robót lub usług, zalicza się do składników kosztów ( w składnikach wartości brutto gotowej produkcji) w okresie w którym określone zostały dochody ze sprzedaży towarów (gotowej produkcji) ( pkt. 138.4 art. 138 Kodeksu Podatkowego Ukrainy);

W przypadku , gdy nabyto surowiec, materiały, roboty lub usługi przeznaczone do wykorzystania przy tworzeniu (wytworzeniu, budowie) obiektu podstawowych zasobów, to wartość takich surowców, materiałów, robót lub usług zalicza się zgodnie z pkt. 146.6 art.146 Kodeksu Podatkowego Ukrainy do wartości obiektu podstawowych zasobów podlegających amortyzacji.

Dalej koszty związane z nabyciem tych surowców, materiałów, robót lub usług wskazywane są w składnikach kosztów w procesie naliczenia amortyzacji;

W przypadku, gdy zgodnie z umową wymiany (barteru) nabyte zostały usług audytorskie lub transportowe, związane z dostawą towarów przez kupującego, to koszty na nabycie takich usług (inne koszty) uważa się za koszty tego okresu sprawozdawczego w którym zostały dokonane zgodnie z zasadami prowadzenia  ewidencji księgowej (pkt. 138.5 art.138 Kodeksu Podatkowego Ukrainy).

Zgodnie z pkt.138. 10 Kodeksu Podatkowego Ukrainy do składników innych kosztów zalicza się w szczególności koszty administracyjne i koszty zbytu.

W przypadku, gdy w umowie wymiany (barteru) otrzymywane są podstawowe zasoby, to należy uwzględnić jak niżej:

- wartość pierwotna obiektu podstawowych zasobów otrzymanego w zamian za podobny obiekt, równa się wartości przekazanego amortyzowanego obiektu podstawowych zasobów wg odliczeń zgromadzonych sum amortyzacji, lecz nie niżej od ceny zwyczajnej obiektu podstawowych zasobów otrzymanych w zamian (pkt. 146.9 art. 146 Kodeksu Podatkowego Ukrainy).

- wartość pierwotna obiektu zasobów podstawowych otrzymanego w zamian (lub częściową wymianą) na obiekt niepodobny, równa się wartości przekazanego obiektu podstawowych zasobów, która podlega amortyzacji, z odliczeniem sum zgromadzonej amortyzacji, zwiększonych (zmniejszonych) o sumę kosztów, bądź ich ekwiwalent przekazany (otrzymany) w czasie wymiany, lecz nie wyżej od ceny zwyczajnej obiektu podstawowych zasobów otrzymanych w zamian (pkt. 146.10 Kodeksu Podatkowego Ukrainy).

 

Podatek VAT

Dla transakcji wymiany (barterowych) Kodeks Podatkowy Ukrainy nie przewiduje odrębnych zasad opodatkowania, dlatego też przy dokonaniu transakcji wymiany towarów (barteru) stosowane są ogólne regulacje dotyczące podatku VAT przewidziane w Rozdziale V Kodeksu.

Zgodnie z art.185 Kodeksu Podatkowego Ukrainy operacje płatnika VAT związane z dostawą towarów i usług, których miejsce dostawy znajduje się na terytorium celnym Ukrainy stanowią przedmiot opodatkowania VAT.

Jednakże, w przypadku, gdy dostawa towarów i usług na terytorium celne Ukrainy odbywa się na podstawie umowy wymiany (barteru) , to takie transakcje płatników podlegają opodatkowaniu VAT.

Podstawa opodatkowania transakcji dostaw towarów/usług zgodnie z pkt. 188.1 art.188 Kodeksu Podatkowego Ukrainy określana jest w oparciu o ich wartość umowną (kontraktową), lecz nie może być niższa od cen zwyczajnych określonych zgodnie z art.39 Kodeksu, z uwzględnieniem ogólnopaństwowych podatków i opłat (poza podatkiem VAT i akcyzą na spirytus etylowy wykorzystywany przez producentów – podmiot gospodarowania  przy produkcji lekarstw, komponentów krwi i wyrabianych z nich preparatów , a także opłat na obowiązkowe państwowe ubezpieczenie emerytalne  o wartość usług  komunikacji telefonów komórkowych).

W skład umownej (kontraktowej) wartości zalicza się dowolne sumy kosztów, wartość aktywów materialnych i niematerialnych, przekazywanych płatnikowi podatku bezpośrednio przez kupującego lub przez dowolnie inną osobę trzecią w związku z rekompensatą wartości towarów/usług.

tj. w przypadku, gdy określona w umowie wymiany (barteru) umowna (kontraktowa) wartość towarów lub usług jest poniżej ceny zwyczajnej (rynkowej) na takie towary lub usługi, to podstawa opodatkowania przy naliczaniu zobowiązania podatkowego określana jest w oparciu o cenę zwyczajną.

Zwracamy uwagę na to, że zgodnie z  umową wymiany (barteru) na terytorium Ukrainy mogą odbywać się transakcje podlegające opodatkowaniu wg „ 0” stawki zgodnie z art. 195 Kodeksu Podatkowego Ukrainy lub transakcje zwolnione z opodatkowania zgodnie z art.197 nieniejszego Kodeksu.

W takim przypadku dostawca towarów/usług nie nalicza od wartości tych towarów/usług zobowiązań podatkowych wg stawki 20% , a kieruje się specjalnymi regulacjami art.195 i art.197 Kodeksu Podatkowego ( tj. dokonane w granicach umowy wymiany (barteru) transakcje z dostaw określonych w tych art. podlegają opodatkowaniu u takiego płatnika VAT wg stawki „ 0” lub zwolnione są z opodatkowania ).

Płatnik VAT , który dokonuje dostaw towarów/usług na podstawie umowy wymiany (barteru), dzień powstania zobowiązań podatkowych określa wg zasad ogólnych.

W dzień powstania zobowiązań podatkowych sprzedający powinien wypisać w dwóch egzemplarzach tzw. specyfikację podatkową.

Jeden egz. wydawany jest kupującemu, a drugi pozostaje u sprzedawcy towarów/usług.

W razie sporządzania specyfikacji podatkowej w formie papierowej kupującemu wydawany jest oryginał, a kopia pozostaje u sprzedawcy (pkt. 201.4 art.201 Kodeksu Podatkowego Ukrainy).

Dostawca (sprzedający) towarów/usług zgodnie z pkt. 4 Zasad sporządzania specyfikacji podatkowych Nr 1379 w poz.” Rodzaj umowy cywilnoprawnej” specyfikacji podatkowej zaznacza rodzaj umowy cywilnoprawnej zgodnie z rodzajem zobowiązań umownych określonych w Kodeksie Cywilnym Ukrainy.

Przy dokonywaniu transakcji barterowych ( wymiany towarów) zgodnie z zawartą między stronami umową wymiany ( barteru) dostawca (sprzedający) towarów/usług w poz. „ Rodzaj umowy cywilnoprawnej”  w specyfikacji podatkowej zaznacza „ Umowa wymiany(barteru)”.

Płatnik VAT, nabywający towary/usługi zgodnie z umową wymiany (barteru) , dzień powstania prawa do zaliczenia VAT do kredytu podatkowego określa wg zasad ogólnych.

Zgodnie z pkt. 198.3 art. 198 Kodeksu Podatkowego kredyt podatkowy okresu sprawozdawczego określa się w oparciu o wartość umowną (kontraktową)  towarów/usług , lecz nie wyższą od poziomu cen zwyczajnych określonych zgodnie z art.39 Kodeksu.

Opracowanie : Notariusz Wiera Bekisz