Odpowiedzialność za (19-01-2014)

Wyjaśnienie Wyższego Sądu Gospodarczego Ukrainy w sprawie stosowania prawa dotyczącego odpowiedzialności za naruszenie zobowiązań pieniężnych

W celu jednakowego i prawidłowego stosowania przez sądy gospodarcze spraw w sporach związanych z zastosowaniem prawa o odpowiedzialności za naruszenie zobowiązań pieniężnych Plenum Sądu Wyższego wyjaśnia:

1. Ogólne sprawy stosowania przez sądy gospodarcze prawa o odpowiedzialności za naruszenie zobowiązań pieniężnych

1.1. Za zobowiązanie pieniężne zgodnie z treścią art. 524, 533 - 535, 625 Kodeksu Cywilnego Ukrainy uważa się wyrażone w jednostkach pieniężnych ( w walucie krajowej Ukrainy, bądź równowartość w walucie obcej) zobowiązanie do zapłaty pieniędzy na rzecz innej strony, która odpowiednio posiada prawo żądania od dłużnika wykonania tego obowiązku.

Za pieniężne należy uważać dowolne zobowiązanie składające się również ze stosunku prawnego, w którym prawo wierzyciela żądania od dłużnika wykonania określonych czynności nakłada obowiązek na dłużnika do zapłaty pieniędzy na rzecz wierzyciela.

W szczególności, zobowiązaniem pieniężnym jest stosunek prawny, gdzie jedna strona zobowiązana jest do zapłaty za dostarczoną produkcję, wykonaną pracę, bądź świadczoną usługę w pieniądzu, a druga strona posiada prawo żądania od pierwszej odpowiedniej zapłaty tj. gdzie przewidziano przekazanie pieniędzy, jako przedmiotu umowy lub ich zapłatę jako cenę umowy.

1.2. Skutki prawne naruszenia przez osoby fizyczne własnych zobowiązań pieniężnych przewidziane są m.in. w art. 549 - 552, art. 611, art. 625 Kodeksu Cywilnego Ukrainy.

Zgodnie z ust. 2 art.9 wskazanego Kodeksu prawem mogą być przewidziane szczegóły regulacji stosunków majątkowych w obszarze gospodarowania.

Odpowiednie szczegóły dotyczące skutków naruszenia zobowiązań pieniężnych w zaznaczonym obszarze określa art. 229 -232, art.234. 343 Kodeksu Gospodarczego Ukrainy oraz Ustawa Ukrainy " O odpowiedzialności za nieterminowe wykonanie zobowiązań pieniężnych".

1.3. Z uwzględnieniem przepisów art. 549 , ust.2 art. 625 Kodeksu Cywilnego Ukrainy oraz art.1 Ustawy "O odpowiedzialności za nieterminowe wykonanie zobowiązań pieniężnych" prawnymi skutkami naruszenia zobowiązania pieniężnego tj. zobowiązania do zapłaty pieniędzy jest obowiązek zapłaty nie tylko podstawowego długu , lecz również kary ( w przypadku , gdy jest przewidziano w umowie lub prawem), inflację obliczoną jako różnica między podstawowym długiem a indeksem inflacji oraz procenty w skali rocznej od podstawowego długu.

W związku z tym, że art.625 Kodeksu Cywilnego Ukrainy umieszczony jest w Rozdziale 1 Księga 5 niniejszego Kodeksu - " Ogólne regulacje o zobowiązaniach" artykuł stosuje się do wszystkich zobowiązań pieniężnych w przypadku, gdy inaczej nie przewidziano w specjalnych normach regulujących stosunki związane z powstaniem, zmianą , bądź zawieszeniem danego rodzaju zobowiązań.

1.4. Z uwzględnieniem pkt.30.1 art. 30 Ustawy Ukrainy "O systemie płatniczym i przekazie środków na Ukrainie" chwilą wykonania zobowiązania pieniężnego jest dzień zaliczenia środków na rachunku wierzyciela lub wydania w gotówce, a zgodnie z pkt.8.1 art.8 Ustawy bank zobowiązany jest wykonać pełnomocnictwo klienta zawarte w dokumencie rozliczeniowym , który wpłynął w przeciągu czasu operacyjnego banku -  w dzień jego wpływu.  

Przy czym, naruszenie przez bank obsługujący płatnika (dłużnika) terminu przekazania środków do banku obsługującego wierzyciela lub nieterminowe zaliczenie przez banki środków na rachunek wierzyciela w związku,  czym przeterminowano wykonanie zobowiązania pieniężnego nie zwalnia dłużnika z odpowiedzialności za niewykonanie tego zobowiązania, jednak daje prawo dłużnikowi zwrócenia się do obsługującego banku z żądaniem zapłaty  kary zgodnie pkt. 32.2 art.32 powyższej Ustawy ( patrz również ust.3 art.343 Kodeksu Gospodarczego Ukrainy).

Podstawa prawna:

Postanowienie Wyższego Sądu Gospodarczego Ukrainy

Nr 14, z dnia 17.12.2013