Podatek Vat na Ukrainie i w Polsce (10-03-2010)

Podatek VAT (Пода́ток на до́дану ва́ртість– ПДВ) jest jednym z najważniejszych podatków na Ukrainie. Szacuje się, że stanowi on tam średnio 30-40% dochodów budżetu państwa. Podobnie jak w Polsce, jest to podatek pośredni i obrotowy, ale o ile w Polsce przedsiębiorcy są przyzwyczajeni do skomplikowanego sposobu jego naliczania i fakturowania, o tyle wchodząc na rynek ukraiński mają problemy ze znalezieniem się w tamtejszych realiach. Dokładna lektura ukraińskich aktów prawnych stanowi jednak minimum, by swobodnie poruszać się po tamtejszym rynku, bowiem to nie ustawy czy wydane na ich podstawie rozporządzenia, a decyzje organów podatkowych przesądzają o sytuacji prawnej podatnika.

Jako przykład można podać obowiązek rejestracji przedstawicielstw podmiotów zagranicznych jako płatników VAT mimo braku regulacji ustawowych bądź brak możliwości przejścia przedsiębiorstwa, którego założycielem jest cudzoziemiec, na uproszczony tryb opodatkowania.

Dlatego tak ważna, o ile nie najważniejsza, jest wieloletnia praktyka i doświadczenie osób znających nie tylko prawo i zasady rachunkowości, ale i szeroko rozumianą mentalność i specyfikę Ukrainy.

Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie kilku podstawowych, wybranych różnic pomiędzy podatkiem VAT w Polsce i na Ukrainie.

Różnice w definicjach legalnych ukraińskiej ustawy o podatku od wartości dodanej.

Pierwszą rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę jest kalka językowa stosowana przez polskich tłumaczy i prawników. Wiele instytucji prawa podatkowego Ukrainy nie ma swoich odpowiedników w prawie polskim (i odwrotnie) lub dane pojęcie rozumiane jest znacznie szerzej (lub zgoła odmiennie) niż podobny wyraz w języku polskim.

Nie znajdziemy w polskiej ustawie o podatku od wartości dodanej pojęcia „kredytu podatkowego” (Податковий кредит), który w Art. 1 pkt. 1.7 definiowany jest jako kwota, o którą płatnik podatku posiada prawo do zmniejszenia zobowiązania podatkowego za dany okres sprawozdawczy, (czyli mniej więcej odpowiednik polskiego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego).
Kolejnym kłopotliwym pojęciem jest „płatnik podatku” (Платник податків), który przez ukraińską ustawę o podatku od wartości dodanej określany jest (w art. 1 pkt. 1.3) jako osoba, która zobowiązana jest do potrącenia oraz przekazywania do budżetu podatku zapłaconego przez kupującego lub osoba importująca towary na terytorium celne Ukrainy. Jest to zatem polski „podatnik”.

Podobnie, wyrażenie „odszkodowanie” kojarzy się Polakom ze świadczeniem otrzymanym za wyrządzoną szkodę lub krzywdę. Dlatego też mylące może być używany przez ukraińskie ustawodawstwo zwrot „odszkodowanie budżetowe” (Бюджетне відшкодування). Jest to kwota podlegająca zwrotowi dla płatnika podatku z budżetu w związku z nadwyżką w spłacie podatku, czyli nasz „zwrot podatku”. Podobnie wyraz „diler”(дилер), przez polskich przedsiębiorców utożsamiany raczej z człowiekiem handlującym danym produktem, (zazwyczaj samochodami), tak na potrzeby ukraińskiej ustawy o VAT rozumiany jest jako płatnik podatku (czyli polski podatnik) nabywający na podstawie dowolnej umowy cywilno-prawnej wyroby rzemieślnicze, przedmioty kolekcjonerskie lub antyki w celu ich dalszej odsprzedaży, niezależnie od tego czy występuje we własnym imieniu czy też osoby trzeciej.

Dziwić może też fakt nadania pewnym operacjom finansowym (przykładowo umowie factoringu) definicji legalnej, podczas kiedy w Polsce funkcjonuje wciąż jako umowa nienazwana.

Pomimo polskiego przekładu, wiele słów i zwrotów pozostaje w języku ukraińskim, gdyż brak jest polskiego odpowiednika, albo zastosowanie polskiego odpowiednika mogłoby być mylące dla odbiorcy tekstu ustawy. Dobrym przykładem może być wyraz „Żek” (Жек), który oznacza dostawcę gazu, energii, wody, usług kanalizacyjnych bądź innych usług, których wartość wliczona jest w skład zapłaty za mieszkanie, na warunkach opisanych przepisami ustawy.

Więcej w zakładce Opracowania