Realizacja i ochrona praw (19-07-2016)

Uczestnicy (akcjonariusze) w walnym zgromadzeniu mogą uczestniczyć osobiście lub poprzez pełnomocnika.

Pełnomocnictwo pełnomocnika powinno odpowiadać ogólnym warunkom przewidzianym prawem cywilnym w szczególności ust.3 art. 247 Kodeksu Cywilnego Ukrainy.

W przypadku, gdy pełnomocnictwo uczestnika (akcjonariusza) do prawa udziału i głosowania na walnym zgromadzeniu sporządzone ( potwierdzone) zostało z naruszeniem wymaganych prawem wymogów, głosy uczestnika ( akcjonariusza) przekazane takim pełnomocnictwem nie mogą być uwzględnianie w czasie określania kworum na walnym zgromadzeniu oraz w wynikach głosowania.

Zasady zwoływania walnego zgromadzenia uczestników spółki z o.o. i spółki z dodatkową odpowiedzialnością regulowane są przepisami ust.5 art.61 Ustawy Ukrainy „ O spółkach gospodarczych” oraz w dokumentach założycielskich tych spółek.

Regulacje dotyczące zasad zwoływania walnego zgromadzenia akcjonariuszy, w tym również umieszczanie zawiadomienia o zwołaniu walnego zgromadzenia w środkach masowej informacji nie dotyczą stosunków związanych ze zwoływaniem walnego zgromadzenia uczestników spółki z o.o. i spółki z dodatkową odpowiedzialnością.

Zgodnie z regulacjami ust.5 art.61 Ustawy Ukrainy „ O spółkach gospodarczych” o zwołaniu walnego zgromadzenia spółki z o.o., bądź spółki z dodatkową odpowiedzialnością, uczestników powiadamia się w sposób wymieniony w statucie z zaznaczeniem czasu i miejsca walnego zgromadzenia oraz przekazaniem porządku dziennego.

W ust.1 art.35 Ustawy Ukrainy „O spółkach akcyjnych” przewidziano , że do każdego akcjonariusza przesyła się pisemne zawiadomienie o przeprowadzeniu walnego zgromadzenia spółki akcyjnej oraz porządek dzienny.

Zgodnie z ust.5 art.15 Ustawy Ukrainy „ O spółdzielni” członkowie spółdzielni powinni być powiadomieni o dniu, miejscu, czasie przeprowadzenia oraz otrzymać porządek dzienny walnego zgromadzenia.

Wskazane wyżej regulacje wskazują na to, że obowiązkowym warunkiem powiadomienia o zwołaniu walnego zgromadzenia osoby prawnej jest jednoczesne istnienie w takim zawiadomieniu informacji o czasie, miejscu przeprowadzenia walnego zgromadzenia oraz informacji o sprawach będących rozpatrywanych przez walne zgromadzenie (porządek dzienny).

Brak w zawiadomieniu o zwołaniu walnego zgromadzenia dowolnego z nazwanych składników jak również brak samego zawiadomienia może stanowić podstawę do uznania nieważności uchwał walnego zgromadzenia.

Sądy gospodarcze powinny wziąć pod uwagę, że zawiadomienie telefoniczne o dniu, czasie i miejscu przeprowadzenia walnego zgromadzenia uczestników spółki jest niewłaściwym dowodem takiego zawiadomienia.

Druk rozmów telefonicznych przekazanych przez operatora łączności wyłącznie potwierdza fakt łączności dwóch abonentów o określonym czasie.

W czasie rozpatrywania spraw w sporach uznania nieważności uchwał walnego zgromadzenia akcjonariuszy w związku z niezachowaniem regulacji ustawy, bądź statutu spółki akcyjnej dotyczących zawiadomienia akcjonariuszy o zwołaniu walnego zgromadzenia sąd gospodarczy uwzględnia fakt, że zasady zawiadamiania akcjonariuszy przewidziano w ust.1 art. 35 , ust.6 art. 47 Ustawy Ukrainy „ O spółkach akcyjnych”.

Publikacja w środkach masowej informacji zawiadomienia o zwołaniu walnego zgromadzenia nie świadczy o tym, że zarejestrowany w rejestrze właścicieli imiennych papierów wartościowych akcjonariusz został powiadomiony o zwołaniu walnego zgromadzenia , a brak lub naruszenie terminów publikacji zaznaczonego powiadomienia nie można uważać na naruszenie zasad zawiadamiania tych akcjonariuszy wobec których sąd ujawnił fakt jego należytego personalnego zawiadomienia o zwołaniu tego walnego zgromadzenia.

W przypadku, gdy w czasie rozpatrywania sprawy sąd ustali fakt obecności uczestnika (akcjonariusza, członka) na walnym zgromadzeniu, to dopuszczone przez osobę prawną naruszenie zasad personalnego powiadomienia uczestnika (założyciela, członka) nie stanowi podstaw do uznania uchwał walnego zgromadzenia uczestników (akcjonariuszy, członków) za nieważne.

W przypadku, gdy w statucie osoby prawnej przewidziano, że uczestnicy (akcjonariusze, członkowie) powiadamiani są personalnie listem poleconym, to informowanie uczestnika (akcjonariusza, członka) poprzez przesłanie zwykłego listu nie może być dostateczną podstawą uznania nieważności uchwał walnego zgromadzenia przy braku dowodów otrzymania przez uczestnika(akcjonariusza, członka) odpowiedniego zawiadomienia.

W czasie określania prawomocności walnego zgromadzenia sądy gospodarcze nie posiadają podstaw do nieuwzględnienia głosów akcjonariuszy (uczestników, członków) , których akcje (udziały, części) są zajęte, o ile zajęcie akcji (udziałów, części) jest ograniczeniem prawa na ich odsprzedaż, a nie ograniczeniem praw nimi potwierdzonych.

Zajęcie akcji (udziałów, części) nie pozbawia ich właściciela możliwości realizacji potwierdzonych nimi praw korporacyjnych i nie skutkuje zmniejszeniem ogólnej ilości akcji (udziałów, części) w kapitale statutowym (złożonym kapitale, funduszu udziałów) osoby prawnej i odpowiednio ogólnej ilości głosów akcjonariuszy (uczestników, członków).

Prawo nie przewiduje ograniczenia ilości głosów uczestników spółki z o.o lub spółki z dodatkową odpowiedzialnością wyłącznie do zapłaconych udziałów w kapitale statutowym spółki.

Zgodnie z ust.4 art.58 Ustawy Ukrainy " O spółkach gospodarczych" uczestnicy spółki z o.o. lub spółki z dodatkową odpowiedzialności posiadają ilość głosów proporcjonalną do wysokości ich udziałów w kapitale statutowym.

Wysokość udziałów każdego uczestnika spółki określa statut spółki.

Prawodawca uregulował sprawy dotyczące terminów spłaty kapitału statutowego (wniesienia wkładów do kapitału statutowego) przez uczestników spółki z o.o. , ograniczając go do roku od dnia rejestracji państwowej spółki z o.o ( ust.1 cz.3 art.144 Kodeksu Cywilnego Ukrainy, ust,1 art.52 Ustawy Ukrainy " O spółkach gospodarczych").

W uzasadniającej części Uchwały Sądu Konstytucyjnego z dnia 05.02.2013,№ 1-рп/2013  podkreślono, że regulacje zawarte w ust.3 art.144 Kodeksu Cywilnego Ukrainy i ust. 2 art.52 Ustawy Ukrainy „O spółkach gospodarczych” przewidziano czynności, które podejmuje  spółka gospodarcza w razie nie wniesienia (częściowego wniesienia) przez uczestników własnych wkładów przed zakończeniem ustalonego rocznego terminu, a mianowicie walne zgromadzenie uczestników podejmuje jedną z następujących uchwał:

- o wyłączeniu ze składu spółki tych uczestników, którzy nie wnieśli (wnieśli w części) własne wkłady oraz wyznaczeniu nowego podziału udziałów w kapitale statutowym;

- o zmniejszeniu kapitału statutowego oraz o zasadach podziału udziałów;

- o likwidacji spółki.

Sąd gospodarczy uznając prawomocność walnego zgromadzenia nie posiada podstaw prawnych nie uwzględnić głosów uczestników, którzy nie wnieśli (wnieśli w części) wartości własnych udziałów w terminie roku od dnia rejestracji spółki.

W oparciu o regulacje ust.5 art.53 Ustawy Ukrainy „ O spółkach gospodarczych” oraz art. 8 Kodeksu Cywilnego Ukrainy (analogia prawa) do rozstrzygnięcia spraw wstąpienia (przyjęcia) spadkobierców (następców prawnych) zmarłego (zlikwidowanego) uczestnika, prawomocność walnego zgromadzenia określana jest bez uwzględniania udziału w kapitale statutowym zmarłego (zlikwidowanego) uczestnika.

W takim przypadku w czasie określania prawomocności walnego zgromadzenia uczestników spółki należy uwzględniać głosy pozostałych uczestników spółki, które bez głosów przypadających na zmarłego uczestnika ( zlikwidowanego) wynoszą łącznie 100% głosów liczonych w czasie określania kworum.

Sądy gospodarcze w czasie rozstrzygania sporów uznania nieważności uchwał rady nadzorczej spółki akcyjnej uwzględniają, że do zasad zwoływania posiedzeń rady nadzorczej spółki akcyjnej nie można stosować zasad zwoływania walnego zgromadzenia.

Walne zgromadzenie spółki akcyjnej posiada prawo samodzielnie określić w statucie spółki ilość członków rady nadzorczej celem uznania jej posiedzeń za prawomocne, dlatego też regulacje ust.8 art.53 Ustawy Ukrainy „O spółkach akcyjnych” dotyczące wprowadzenia składu ilościowego rady nadzorczej stosowane są w przypadku, gdy w statucie spółki nie zostały zawarte zapisy o tym, że uchwały rady nadzorczej uważa się za prawomocne , gdy za nimi głosowała więcej niż połowa jej składu.

Podstawą uznania nieważności uchwał rady nadzorczej może być m.in. naruszenie zasad zwoływania i przeprowadzania posiedzeń rady.

W prawie gospodarczo – procesowym nie przewidziano możliwości zwrócenia się do sądu ze skargą na czynności lub bezczynność organów zarządu osób prawnych.

Osoby, których prawa zostały naruszone czynnościami lub bezczynnością organu zarządu osoby prawnej nie zostały pozbawione prawa zwrócenia się do sądu z pozwem o zobowiązanie osoby prawnej do dokonania określonych czynności lub wstrzymania się od dokonania określonych czynności.

Zgodnie z regulacjami art.10 Ustawy Ukrainy „ O spółkach gospodarczych” oraz art.78 Ustawy Ukrainy „ O spółkach akcyjnych” spółka gospodarcza w przypadku, gdy w jej dokumentach założycielskich nie przewidziano inaczej zobowiązana jest do przekazywania na żądanie uczestnika (akcjonariusza) wyłącznie dokumentów o charakterze sprawozdawczym ( roczne bilanse, sprawozdania o działalności finansowej, protokoły komisji rewizyjnej, protokoły zgromadzenia organów zarządu) oraz informację zawarte w dokumentach założycielskich spółki, a nie dowolną informację dotyczącą działalności spółki.

Uczestnik (akcjonariusz) spółki może żądać przekazania informacji o działalności spółki od dnia nabycia przez niego statusu uczestnika (akcjonariusza) spółki.

Jednocześnie prawo nie wprowadza ograniczeń dotyczących okresu,  za który uczestnik spółki posiada prawo uzyskania informacji.

Prawo nie przewiduje obowiązku przekazywania przez spółkę uczestnikowi informacji w formie pisemnej (w formie kserokopii) , lecz wyłącznie uczestnik spółki może zapoznać się z określoną prawem informacją oraz samodzielnie może kopiować, fotografować, wykonywać wypisy.

W czasie rozstrzygania sporów z pozwu złożonego przez uczestników spółki z o.o., bądź spółki z dodatkową odpowiedzialnością, akcjonariuszy posiadających łącznie 10% akcji o przeprowadzenie w spółce audytu zgodnie z art. 146, 162 Kodeksu Cywilnego Ukrainy, ust.2 art. 63 Ustawy Ukrainy „ O spółkach gospodarczych”, ust. 5 art. 75 Ustawy „O spółkach akcyjnych „ sądy gospodarcze powinny uwzględnić , że przewidziane w powyższych art. prawo uczestnika (akcjonariusza) skierowane jest na kontrolę działalności prowadzonej przez organ wykonawczy, stanowi składnik prawa do zarządzania spółką wg zasad przewidzianych prawem i w dokumentach założycielskich.

Żądanie przeprowadzenia kontroli przez audytora może być uznane wyłącznie w tym przypadku, gdy powód jest uczestnikiem lub akcjonariuszem odpowiedniej spółki gospodarczej.

Zasady przedstawiania przez uczestników żądań w sprawie przeprowadzenia audytu określane są w statucie spółki.

W przypadku, gdy w statucie nie zostały zawarte odpowiednie regulacje sądy powinny uwzględnić fakt, że organizacja przeprowadzenia audytu na żądanie uczestników, w tym zawarcie umowy z audytorem (firmą audytorską), przekazywanie dokumentów itp. spoczywa na organie wykonawczym lub innym organie posiadającym takie uprawnienia przewidziane w statucie, a nie uczestnik spółki.

Terminy rozpatrzenia przez spółkę żądania uczestnika o przeprowadzenie audytu regulowane są w statucie spółki.

W przypadku, gdy w statucie nie określono terminu sądy przyjmują termin nieodzowny do rozpatrzenia i wykonania takiego żądania.

Żądanie uczestników (akcjonariuszy) spółki gospodarczej o przekazanie im dokumentów nieodzownych do przeprowadzenia kontroli audytorskiej nie są uznawane, gdyż  art. 146 i 162 Kodeksu Cywilnego Ukrainy nie przewidują takiego prawa.

Prawo uczestnika spółki wynikające z prawa jego udziału w tej spółce nie są szczególnym prawem niemajątkowym w rozumieniu art.100 Kodeksu Cywilnego Ukrainy.

Jednakże w czasie rozstrzygania spraw związanych z zastosowaniem okresu przedawnienia do roszczenia uznania nieważności uchwały walnego zgromadzenia spółki nie posiada podstaw zastosowania ust.1 art.100 Kodeksu Cywilnego w połączeniu z pkt.1 art.268 Kodeksu Cywilnego. Do takich roszczeń należy stosować ogólny termin przedawnienia.

W czasie rozstrzygania sporów uznania nieważności uchwał walnego zgromadzenia spółki akcyjnej sąd uwzględnia ust. 1 art.50 Ustawy „O spółkach akcyjnych” gdzie wprowadzony jest specjalny termin przedawnienia dla zaskarżania przez akcjonariusza uchwał walnego zgromadzenia.

Postanowienie Wyższego Sądu Gospodarczego Nr 4, z dnia 25.02.2016