Zasady uznania umów za nikczemne (08-07-2010)

Ministerstwo Sprawiedliwości wyjaśnia zasady uznania umów za nikczemne

Pismo Nr 409-0-1-10-19, z dnia 29.03.2010

Dotyczy nikczemności umów

Ministerstwo Sprawiedliwości Ukrainy na wniosek Przewodniczącego Najwyższej Rady Ukrainy ds. polityki podatkowej i celnej o nikczemności umów.

Wykaz umów uważanych za nikczemne o ile naruszają porządek publiczny określa art. 228 Kodeksu Cywilnego Ukrainy:

- umowy skierowane na naruszenie konstytucyjnych praw i swobód człowieka, obywatela;

- umowy skierowane na niszczenie, uszkodzenie majątku osób fizycznych lub prawnych, państwa, terytorialnej gromady, niezgodne z prawem jego zagarnięcie;

Nikczemnymi są umowy, które naruszają wspólne, ekonomiczne i społeczne podstawy państwa a w szczególności:

- skierowane są na wykorzystanie niezgodnie z prawem własności komunalnej, państwowej lub prywatnej;

- skierowane są na niezgodną z prawem sprzedaż i użytkowanie, korzystanie, dysponowanie przedmiotami prawa własności jako podstawowego bogactwa narodowego, znajdującego się po szczególną ochroną państwa, jego złóż, innych zasobów naturalnych;

- skierowane są na sprzedaż kradzionego majątku;

- skierowane są na naruszenie porządku prawnego wyłączonych z obrotu lub ograniczonych w obrocie przedmiotów prawa cywilnego itp.;

Inne umowy skierowane na naruszenie przedmiotu prawa przewidzianych w regulacjach prawa publicznego, nie są takimi które naruszają prawa publiczne.

Podczas kwalifikacji umów powinna być uwzględniono wina, wyrażona w zamiarze naruszenia porządku publicznego przez strony umowy ( jednej ze stron). Dowodem winy może być wyrok sądu.

Skutki zawarcia umowy naruszającej porządek publiczny określa się wg zasad ogólnych (art. 216 Kodeksu Cywilnego Ukrainy).

W przypadku, gdy potwierdzenie winy , która powinna być uwzględniana przy określaniu umów za naruszających porządek publiczny, to sąd określa jakie dowody należy traktować za dostateczne dla ich potwierdzenia.

Jednocześnie informujemy, że nie ma konieczności określana przez sąd umowy nikczemnej za nieważną (art. 215 Kodeksu Cywilnego Ukrainy).

Dlatego też zgodnie z art. 215 i art. 216 Kodeksu Cywilnego Ukrainy sądy rozpoznają sprawy o zastosowanie skutków nieważności umowy nikczemnej.

Wymóg określenie nikczemności umowy podlega rozpoznaniu w przypadku zaistnienia określonego sporu.

Pozew może być składany odrębnie bez zastosowania skutków nieważności nikczemnej umowy. W takim przypadku w decyzji sądu wskazywana jest nikczemność umowy lub odmowa potwierdzenia nikczemności umowy.

W przypadku, gdy powód powołuje się na nikczemność umowy dla uzasadnienia innego zgłoszonego roszczenia, sąd nie posiada prawa powoływania się na brak  decyzji sądowej o określenie nikczemności umowy, a powinien wskazać taką drogę powodowi.

Poza tym, w przypadku, gdy podczas rozpoznawania sporu o uznanie umowy za nieważną i zastosowanie skutków jej nieważności zostanie ustalona podstawa nikczemności umowy, sąd wskazując jej nikczemność jednocześnie zastosuje skutki nieważności.

 

Ministerstwo Sprawiedliwości Ukrainy