wstęp od art.1

Stosunki regulowane prawem cywilnym

1. Przepisami prawa cywilnego regulowane są osobiste stosunki niemajątkowe i majątkowe (stosunki cywilne), oparte na równości prawnej, wolnej woli i samodzielności majątkowej ich uczestników.

2. Przepisów prawa cywilnego nie stosuje się w stosunkach majątkowych opartych na administracyjnym lub innym podporządkowaniu jednej strony stronie drugiej, a także w stosunkach podatkowych lub budżetowych w przypadku, gdy postanowieniami przepisów prawa nie przewidziano inaczej

art. 2. Uczestnicy stosunków cywilnych

1. Uczestnikami stosunków cywilnych są osoby fizyczne i prawne (dalej – osoby).

2. Uczestnikami stosunków cywilnych są: państwo Ukraina, Autonomiczna Republika Krym, gromady terytorialne, zagraniczne państwa i inne podmioty prawa publicznego.

art. 3. Ogólne zasady cywilnych przepisów prawa

1. Ogólnymi zasadami przepisów prawa cywilnego jest:

1) niedopuszczalność ingerencji w sferę życia osobistego jednostki;

2) niedopuszczalność pozbawiania praw własności, poza przypadkami określonymi w Konstytucji Ukrainy (254K/96-RN) oraz postanowieniami przepisów prawa;

3) swoboda zawierania umów;

4) swoboda podejmowania działalności przedsiębiorczej, zgodnej z przepisami prawa;

5) sądowa ochrona prawa cywilnego i interesu;

6) sprawiedliwość, rzetelność i rozsądność.

art. 4. Akty prawa cywilnego Ukrainy

1. Konstytucja Ukrainy (254k/96-RN) stanowi podstawę prawa cywilnego Ukrainy.

2. Kodeks Cywilny Ukrainy jest podstawowym aktem prawa cywilnego Ukrainy.

Aktami prawa cywilnego są także inne przepisy prawa Ukrainy, przyjęte zgodnie z Konstytucją Ukrainy (254k/96-RN) i niniejszym Kodeksem (dalej – ustawą).

W przypadku, gdy podmiot z prawem inicjatywy ustawodawczej wniósł do Rady Najwyższej Ukrainy projekt ustawy regulującej cywilne stosunki inaczej niż niniejszy Kodeks, to zobowiązany jest jednocześnie do wniesienia projektu ustawy wnoszącej zmiany do Cywilnego Kodeksu Ukrainy. Projekt rozpatrywany jest przez Radę Najwyższą Ukrainy łącznie z odpowiednim projektem ustawy zmieniającej postanowienia Cywilnego Kodeksu Ukrainy.

3. W przypadkach określonych Konstytucją Ukrainy (254k/96-RN), stosunki cywilne mogą być regulowane aktami Prezydenta Ukrainy.

4. Aktami prawa cywilnego są także postanowienia Gabinetu Ministrów Ukrainy.

W przypadku, gdy postanowienie Gabinetu Ministrów Ukrainy jest sprzeczne z postanowieniami niniejszego Kodeksu lub innymi przepisami prawa, to zastosowanie mają odpowiednie postanowienia niniejszego Kodeksu lub postanowienia innej ustawy.

5. Inne organy władzy państwowej Ukrainy oraz organy władzy Autonomicznej Republiki Krym uprawnione są do wydawania aktów normatywno-prawnych regulujących cywilne stosunki wyłącznie w przypadkach i w granicach określonych Konstytucją Ukrainy (254k/96-RN) i postanowieniami przepisów prawa.

6. Cywilne stosunki regulowane są jednakowo na terytorium całej Ukrainy.

art. 5. Ważność w czasie aktów prawa cywilnego

1. Akty prawa cywilnego regulują stosunki powstałe z dniem wejścia ich w życie.

2. Akty prawa cywilnego nie posiadają mocy wstecznej, poza przypadkami zmniejszającymi lub anulującymi odpowiedzialność cywilną osoby.

3. W przypadku, gdy stosunki cywilne powstały wcześniej i regulowane były aktem prawa cywilnego, który utracił moc prawną, nowy akt prawa cywilnego stosuje się do praw i obowiązków powstałych z dniem jego wejścia w życie.

art. 6. Akty prawa cywilnego i umowa

1. Strony posiadają prawo do zawarcia umowy nie przewidzianej aktami prawa cywilnego, lecz odpowiadającej ogólnym zasadom prawa cywilnego.

2. Strony w umowie przewidzianej aktami prawa cywilnego posiadają prawo do uregulowania własnych stosunków nie uregulowanych tymi aktami.

3. Strony w umowie mogą odstąpić od regulacji aktów prawa cywilnego i dowolnie regulować swoje stosunki wg własnego uznania.

Strony w umowie nie mogą odstąpić od postanowień aktów prawa cywilnego w przypadku, gdy w aktach tych bezpośrednio wskazano o tym, a także w przypadku, gdy ich obowiązkowość dla stron wynika z regulacji aktów prawa cywilnego lub z istoty stosunków między stronami.

4. Postanowienia ust. 1, 2 i 3 niniejszego art. stosuje się również w jednostronnych czynnościach prawnych.

art. 7. Zwyczaj

1. Stosunki cywilne mogą być regulowane zwyczajem, a zwłaszcza zwyczajem obrotu biznesowego.

Zwyczajem jest zasada postępowania (zachowania się), nieokreślona aktami prawa cywilnego, lecz przyjęta w określonym obszarze stosunków cywilnych.

Zwyczaj może być zapisany w odpowiednim dokumencie.

2. W stosunkach cywilnych nie stosuje się zwyczaju sprzecznego z umową lub postanowieniami aktu prawa cywilnego.

art. 8. Analogia

1. W przypadku, gdy stosunki cywilne nie zostały uregulowane w niniejszym Kodeksie, innymi aktami prawa cywilnego lub w umowie, regulowane są regulacjami prawnymi niniejszego Kodeksu, innymi aktami prawa cywilnego regulującymi podobne co do treści stosunki cywilne (analogia ustawy).

2. W przypadku braku możliwości wykorzystania analogii ustawy do uregulowania stosunków cywilnych, stosuje się ogólne zasady prawa cywilnego (analogia prawa).

art. 9. Zastosowanie Kodeksu Cywilnego Ukrainy do uregulowania stosunków w obszarze gospodarowania, wykorzystywanie naturalnych zasobów, ochrony środowiska naturalnego, a także w stosunkach pracowniczych i rodzinnych

1. Do regulowania stosunków powstających w związku z użytkowaniem zasobów naturalnych i w obszarze ochrony środowiska, a także w stosunkach pracowniczych i rodzinnych, stosuje się postanowienia niniejszego Kodeksu, w przypadku, gdy nie zostały uregulowane innymi aktami prawa.

2. W ustawie mogą być przewidziane szczególne regulacje stosunków majątkowych w dziedzinach gospodarowania.

art. 10. Umowy międzynarodowe

1. Częścią krajowego prawa cywilnego regulującego stosunki cywilne Ukrainy jest obowiązująca umowa międzynarodowa, ratyfikowana przez Radę Najwyższą Ukrainy.

2. W przypadku, gdy w obowiązującej umowie międzynarodowej Ukrainy zawartej w trybie określonym prawem, zawarte są inne postanowienia niż przewidziane w odpowiednim aktcie prawa cywilnego, zastosowanie mają regulacje odpowiedniej umowy międzynarodowej Ukrainy.

Tytuł 2. Podstawy powstania praw i obowiązków cywilnych. Dochodzenie praw cywilnych i wykonanie obowiązków

art. 11. Podstawy powstania praw i obowiązków cywilnych

1. Cywilne prawa i obowiązki powstają z czynów osób przewidzianych w aktach prawa cywilnego, a także z czynów osób nie przewidzianych tymi aktami, lecz wg analogii generują powstanie cywilnych praw i obowiązków.

2. Podstawą powstania praw i obowiązków cywilnych w szczególności są:

1) umowy i inne czynności prawne;

2) stworzenie utworów literackich, artystycznych, wynalazków i innych wyników działalności intelektualnej i twórczej;

3) wyrządzenie innej osobie szkody majątkowej (materialnej) i moralnej;

4) inne fakty prawne.

3. Prawa i obowiązki cywilne mogą wynikać bezpośrednio z aktów prawa cywilnego.

4. W przypadkach określonych aktami prawa cywilnego, prawa i obowiązki cywilne wynikają bezpośrednio z aktów organów władzy państwowej, organów władzy Autonomicznej Republiki Krym lub organów miejscowego samorządu.

5. W przypadkach określonych aktami prawa cywilnego, prawa i obowiązki cywilne mogą wynikać z orzeczenia sądu.