Rozdział IV. Zobowiązania gospodarcze(art: 173-215)

ROZDZIAŁ IV. ZOBOWIĄZANIA GOSPODARCZE

TYTUŁ 19. OGÓLNE PRZEPISY O ZOBOWIĄZANIACH GOSPODARCZYCH

art. 173. Zobowiązania gospodarcze[1]

1. Zobowiązaniami gospodarczymi określa się zobowiązania powstające między podmiotami gospodarowania oraz innymi uczestnikami (uczestnikiem) w dziedzinie gospodarowania, zgodnie z postanowieniami niniejszego Kodeksu, gdy jeden podmiot (strona zobowiązana, w tym dłużnik) zobowiązany jest do wykonania określonych działań gospodarczych lub o charakterze dyspozycyjno- gospodarczym na rzecz drugiego podmiotu (wykonania prac, przekazania majątku, uiszczenia należności, przekazania informacji itp.) lub powstrzymania się od określonych działań, a inny podmiot (strona uprawniona, w tym kredytodawca) posiada prawo do żądania od strony zobowiązanej wykonania jej obowiązków.

2. Podstawowymi rodzajami zobowiązań gospodarczych są zobowiązania majątkowo-gospodarcze oraz organizacyjno-gospodarcze.

3. Strony, za zgodą i w porozumieniu mogą konkretyzować lub poszerzać zakres zobowiązań gospodarczych dotyczących ich realizacji, jeżeli inaczej nie określono przepisami prawa.

art. 174. Podstawy powstania zobowiązań gospodarczych

1. Zobowiązania gospodarcze mogą wynikać:

- bezpośrednio z przepisów prawa lub innego aktu normatywno - prawnego regulującego działalność gospodarczą;

- z aktu kierownictwa/zarządzania działalności gospodarczej;

- z umowy gospodarczej oraz innych umów przewidzianych przepisami prawa, a także z umów nie przewidzianych przepisami prawa, lecz takich które nie są z nimi sprzeczne ;

- na skutek wyrządzenia szkody podmiotowi lub podmiotom gospodarowania, w wyniku nabycia lub gromadzenia majątku podmiotu lub wyrządzenia szkód przez podmioty gospodarowania innym osobom bez dostatecznych do tego podstaw;

- w wyniku utworzenia przedmiotu własności intelektualnej oraz innego działania podmiotów, a także na skutek wydarzeń, z którymi przepisy prawa przewidują skutki prawne w dziedzinie gospodarowania.

art. 175. Zobowiązania majątkowo-gospodarcze

1. Zobowiązaniami majątkowo-gospodarczymi[2], określa się zobowiązania cywilno-prawne, powstające między uczestnikami stosunków gospodarczych, w czasie prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z którymi, strona zobowiązana powinna wykonać określone działanie gospodarcze na rzecz drugiej strony lub powstrzymać się od określonych działań, a strona uprawniona posiada prawo do żądania od strony zobowiązanej wykonania jej obowiązków.

Zobowiązania majątkowe, powstające między uczestnikami stosunków gospodarczych, regulowane są postanowieniami Kodeksu Cywilnego Ukrainy (435-15) z uwzględnieniem regulacji przewidzianych w niniejszym Kodeksie.

2. Podmiotami zobowiązań majątkowo-gospodarczych[3] mogą być podmioty gospodarowania, wymienione w art. 55 niniejszego Kodeksu, niegospodarujące podmioty – osoby prawne, a także organy władzy państwowej, samorządu terytorialnego wyposażone w kompetencje gospodarcze. W przypadku, gdy zobowiązania majątkowo-gospodarcze powstają między podmiotami gospodarowania lub między podmiotami gospodarowania a niegospodarującymi podmiotami – osobami prawnymi, zobowiązaną i uprawnioną stroną są odpowiednio dłużnik i kredytodawca.

3. Zobowiązania o charakterze majątkowym, powstające między podmiotami gospodarowania oraz niegospodarującymi podmiotami – obywatelami, nie są gospodarczymi oraz regulowane są innymi aktami przepisów prawa.

4. Podmioty gospodarowania, w przypadkach przewidzianych niniejszym Kodeksem oraz innymi przepisami prawa, mogą dobrowolnie brać na siebie zobowiązania o charakterze majątkowym na rzecz innych uczestników stosunków gospodarczych (dobroczynnych itp.). Takie zobowiązania nie stanowią podstaw do obowiązkowego ich wykonania.

art. 176. Zobowiązania organizacyjno - gospodarcze

1. Zobowiązaniami organizacyjno - gospodarczymi[4], określa się zobowiązania wynikające w czasie zarządzania działalnością gospodarczą, między podmiotem gospodarowania a podmiotem uprawnień organizacyjno-gospodarczych, zgodnie z którymi, strona zobowiązana powinna prowadzić na rzecz drugiej strony określone działanie zarządczo - gospodarcze (organizacyjne) lub powstrzymać się od określonego działania, a strona uprawniona posiada prawo do żądania od strony zobowiązanej realizacji tego obowiązku.

2. Zobowiązania organizacyjno - gospodarcze mogą mieć miejsce:

- między podmiotami gospodarowania oraz właścicielem, założycielem danego podmiotu lub organem władzy państwowej, samorządu terytorialnego wyposażonych w kompetencje gospodarcze w stosunku do danego podmiotu;

- między podmiotami gospodarowania, wspólnie tworzącymi/organizującymi zrzeszenie przedsiębiorstw, bądź stowarzyszenie gospodarcze oraz organami zarządu tych zrzeszeń lub stowarzyszeń;

- między podmiotami gospodarowania, w przypadku, gdy jeden z nich jest przedsiębiorstwem siostrzanym w stosunku do innego;

- w innych przypadkach przewidzianych niniejszym Kodeksem, innymi aktami prawnymi lub dokumentami założycielskimi podmiotu gospodarowania.

3. Zobowiązania organizacyjno - gospodarcze podmiotów mogą wynikać z umowy oraz przybierać formę umowy.

4. Podmioty gospodarowania posiadają prawo do wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej w celu osiągnięcia wspólnego celu, bez tworzenia jednego podmiotu gospodarowania, według zasad określonych umową o wspólnej działalności. W przypadku, gdy strony umowy o wspólnej działalności, udzielają pełnomocnictw kierownictwu wspólnej działalności jednego z uczestników, obowiązek prowadzenia wspólnych spraw może zostać nałożony na tego uczestnika. Uczestnik taki, sprawuje nadzór organizacyjno - gospodarczy na podstawie pełnomocnictwa podpisanego przez innych uczestników.

art. 177. Zobowiązania socjalno - komunalne podmiotów gospodarowania

1. Podmioty gospodarowania zobowiązane są decyzją miejscowej rady, na własny koszt, zgodnie z przepisami prawa, do tworzenia specjalnych miejsc pracy dla osób z ograniczoną zdolnością do wykonywania pracy i do organizowania im profesjonalnego przygotowania zawodowego.

2. Podmioty gospodarowania, zgodnie z ust. 4 artykułu 175 niniejszego Kodeksu, mogą niezależnie od celu statutowego prowadzonej działalności, w celu rozwiązywania miejscowych problemów, przejmować zobowiązania pomocy gospodarczej poprzez rozwiązywanie problemów socjalnych w miejscu zamieszkania, w ich siedzibie, udziału w budowie oraz utrzymaniu obiektów socjalno - kulturalnych, obiektów gospodarstwa komunalnego, usług bytowych, udzielania innej pomocy gospodarczej. Podmioty gospodarowania posiadają prawo do brania udziału w tworzeniu odpowiednich miejscowych funduszy rad, jeżeli przepisy prawa nie stanowią inaczej, oraz do wykonywania prac związanych z całościowym gospodarczo - społecznym rozwojem terytorialnym.

art. 178. Zobowiązania publiczne podmiotów gospodarowania

1. Podmiot gospodarowania, który zgodnie z prawem oraz dokumentami założycielskimi zobowiązany jest do wykonania prac, świadczenia usług lub sprzedaży towarów każdemu, kto zgodnie z prawem zwraca się do niego, nie posiada prawa do odmowy wykonania prac, świadczenia usług, sprzedaży towaru, posiadając zdolność ich wykonania /świadczenia/ do nierównego traktowania klienta, poza przypadkami przewidzianymi przepisami prawa.

2. Podmiot gospodarowania bezpodstawnie uchylający się od realizacji zobowiązania publicznego, powinien wypłacić odszkodowanie drugiej stronie za straty wyrządzone na skutek takiego działania, wg trybu określonego przepisami prawa.

3. Gabinet Ministrów Ukrainy, w przypadkach przewidzianych prawem może wydać regulamin obowiązujący strony zobowiązań publicznych, w tym również dotyczący wprowadzania lub regulowania cen. Zobowiązania nie odpowiadające niniejszym regulacjom lub obejmujące określone ceny uważa się za nieobowiązujące.

TYTUŁ 20. UMOWY GOSPODARCZE

art. 179. Ogólne zasady zawierania umów regulujących zobowiązania gospodarcze

1. Zobowiązania majątkowo - gospodarcze[5] wynikające między podmiotami gospodarowania lub między podmiotami gospodarowania oraz podmiotami niegospodarczymi – osobami prawnymi na podstawie umów gospodarczych, uważa się za zobowiązania gospodarczo - umowne.

2. Gabinet Ministrów Ukrainy, upoważniony przez Prezydenta Ukrainy ministerstwa, inne centralne organy władzy wykonawczej, może zalecać podmiotom gospodarowania wzorcowe/standardowe umowy gospodarcze (wzory umów), a w  przypadkach określonych prawem – zatwierdzać standardowe umowy.

(ust. 2 art. 179 wraz ze zmianami na podstawie Ustawy Nr 2592-VI (2592-17) z dnia 07.10.2010)

3. Zawarcie umowy gospodarczej jest dla stron obowiązkowe, w przypadku, gdy taka umowa dotyczy zamówienia państwowego, wykonanie jej jest obowiązkowe dla podmiotu gospodarowania w przypadkach przewidzianych prawem lub istnieje bezpośrednie zalecenie wynikające z przepisów prawa dotyczące obowiązkowego zawierania umów dla określonych kategorii podmiotów gospodarowania lub organów władzy państwowej lub samorządu terytorialnego.

4. W czasie zawierania umów gospodarczych strony mogą określać treść umowy na podstawie:

- wolnego wyboru w przypadkach, gdy strony posiadają prawo do uzgadniania własnych zamiarów dowolnymi warunkami umowy, zgodnymi z przepisami prawa;

- wzorcowej umowy zalecanej przez organ zarządu podmiotu gospodarowania do wykorzystywania w czasie zawierania przez nich umów, w przypadku gdy posiadają prawo za obopólną zgodą do zmiany niektórych warunków przewidzianych w umowie wzorcowej lub do uzupełniania jej treści;

- wzorcowej umowy, zatwierdzonej przez Gabinet Ministrów Ukrainy, bądź też w przypadkach przewidzianych przepisami prawa, inny organ władzy państwowej, gdy strony nie mogą odstępować od treści umowy wzorcowej, lecz posiadają prawo do skonkretyzowania jej warunków;

- umowy pojednawczej, proponowanej przez jedną ze stron dla innych podmiotów, w przypadku, gdy te podmioty w przypadku przystąpienia do umowy nie posiadają prawa do żądania zmiany jej treści.

5. Treść umowy dotyczącej zamówienia państwowego, powinna odpowiadać temu zamówieniu.

6. Podmioty gospodarowania zabezpieczające konsumentów wymienionych w części pierwszej niniejszego artykułu, w energię elektryczną, łączność, usługi transportu kolejowego i innego rodzaju transportu, a w przypadkach przewidzianych prawem, również inne podmioty, zobowiązane są do zawarcia umów ze wszystkimi konsumentami ich produkcji (usług). Przepisami prawa mogą być przewidziane obowiązkowe warunki takich umów.

W przypadku, gdy dla stworzenia możliwości dostaw energii, gazu wg technicznych warunków dostawcy za koszt konsumenta (inwestora, budującego) lub jego siłami budowana jest dodatkowa sieć (obiekty), w umowach dostaw zaznaczonej produkcji (usług) przewiduje się przekazanie zbudowanych sieci (obiektów) dostawcy i pokrycie budującemu, inwestorowi kosztów poniesionych na ich budowę.

(ust. 6 art. 179 uzupełniono o ust. 2 na podstawie Ustawy Nr 800-VI (800-17) z dnia 25.12.2008)

Standardowy wzór odpowiedniej umowy, zasady określania uzasadnionego zakresu kosztów podlegających rekompensacie, forma pokrycia (wykupienie, w tym również na raty, sporządzenie praw korporacyjnych, udzielania ulg w określonej wysokości) określa Gabinet Ministrów Ukrainy.

(ust. 6 art. 179 uzupełniono o ust.3 na podstawie Ustawy Nr 800-VI (800-17) z dnia 25.12.2008)

7. Umowy gospodarcze zawierane są wg zasad określonych w Kodeksie Cywilnym Ukrainy (435-15) z uwzględnieniem zasad przewidzianych w niniejszym Kodeksie, w innych aktach normatywno - prawnych dotyczących wybranych  rodzajów umów.

art. 180. Istotne warunki umowy gospodarczej

1. Treść umowy gospodarczej stanowią warunki umowy określone przez jej strony, ukierunkowane na określenie, zmianę lub wstrzymanie /zakończenie/ zobowiązań gospodarczych, uzgodnione między stronami oraz przyjęte przez nie jako obowiązujące, zgodnie z przepisami prawa.

2. Umowę gospodarczą uważa się za zawartą, jeżeli między stronami, w trybie i formy określonego przepisami prawa, uzyskano zgodę w zakresie wszystkich istotnych jej warunków. Istotnymi są warunki określone przepisami prawa oraz wymagane dla umów danego rodzaju, a także umowy na podstawie których, realizacja warunków jednej ze stron umowy powinna doprowadzić do osiągnięcia zgody.

3. W czasie zawierania umowy gospodarczej, w dowolnym przypadku, strony zobowiązane są do uzgadniania przedmiotu, ceny i czasu obowiązywania umowy.

4. Warunki o przedmiocie, w umowie gospodarczej powinny określać nazwę (nomenklaturę, asortyment) i ilość produkcji (robót, usług), a także wymogi dotyczące ich jakości. Warunki dotyczące jakości przedmiotu umowy, określa się zgodnie z obowiązującymi strony dokumentami normatywnymi, wymienionymi w art. 15 niniejszego Kodeksu, a w przypadku ich braku – wg zasad umownych z zachowaniem warunków gwarantujących ochronę interesów końcowych konsumentów towarów i usług.

5. W umowie gospodarczej cenę określa się wg zasad określonych w niniejszym Kodeksie, innymi przepisami prawa, aktami Gabinetu Ministrów Ukrainy. Za zgodą stron w umowie gospodarczej może być przewidziana dopłata do ustalonej ceny na produkcję (roboty, usługi) wyższej jakości lub za wykonanie robót w skróconym terminie w porównaniu z normami.

6. W przypadku gdy zastosowanie cen umownych, uzgodnionych przez strony, naruszają przepisy antymonopolowe i o konkurencji, organ antymonopolowy posiada prawo do żądania od stron, dokonania zmian warunków umowy dotyczących cen.

7. Terminem obowiązującym dla realizacji umowy gospodarczej, jest czas w którym obowiązują zobowiązania gospodarcze, wynikłe na podstawie tej umowy. Zobowiązania wynikające dla stron do chwili zawarcia umowy gospodarczej, nie obejmują zobowiązań zawartych umową, jeżeli inaczej nie przewidziano w umowie. Zakończenie terminu obowiązującego w umowie gospodarczej nie zwalnia strony od odpowiedzialności za jej naruszenie, mające miejsce w czasie trwania umowy.

art. 181. Ogólne zasady zawierania umów gospodarczych

1. Umowa gospodarcza, zgodnie z ogólnymi zasadami, zawierana jest w formie jednego dokumentu podpisanego przez strony oraz opieczętowana na końcu dokumentu. Dopuszcza się zawieranie umów gospodarczych w uproszczony sposób, tj. poprzez wymianę listów, drogą faksową, telegramem, telefonogramem i in., a także poprzez potwierdzenie przyjęcia realizacji zamówienia, jeżeli przepisami prawa nie przewidziano specjalnych form oraz zasad zawierania określonego rodzaju umów.

2. Projekt umowy może być przedstawiony przez dowolną stronę. W przypadku gdy, projekt umowy przyjęto jako jedyny dokument, przekazuje się go drugiej stronie w dwóch egzemplarzach.

3. Strona, otrzymująca projekt umowy, w przypadku wyrażenia zgody na proponowane warunki sporządza umowę, zgodnie z częścią pierwszą niniejszego artykułu oraz potwierdza jeden egzemplarz umowy drugiej strony, lub przesyła odpowiedź faksem, w terminie 20 dni od daty otrzymania umowy.

4. W przypadku wystąpienia rozbieżności co do poszczególnych warunków umowy, strona otrzymująca projekt umowy sporządza protokół rozbieżności, a następnie nanosi uwagi w umowie oraz w terminie 20 dni przesyła drugiej stronie dwa egzemplarze protokołu rozbieżności, łącznie z podpisaną umową.

5. Strona otrzymująca protokół rozbieżności w umowie, zobowiązana jest w terminie 20 dni do rozpatrzenia protokołu rozbieżności, i w tym terminie do usunięcia rozbieżności z drugą stroną oraz do uwzględnienia w umowie wszystkich przyjętych propozycji, a w przypadku rozbieżności nieuregulowanych, do przekazania w tym samym terminie do sądu, jeżeli uzyskała zgodę drugiej strony.

6. W przypadku osiągnięcia porozumienia przez strony obejmującego wszystkie lub poszczególne uwagi wymienione w protokole rozbieżności, zgoda powinna być potwierdzona w formie pisemnej (protokołem uzgodnień rozbieżności, pismem, telegramem, i in.).

7. Jeżeli strona otrzymująca protokół rozbieżności warunków umowy, dotyczący zamówienia państwowego, lub dotyczący zawarcia zamówienia obowiązkowego dla stron na podstawie przepisów prawa; lub strona – wykonawca na podstawie umowy, która wg określonych zasad została uznana za monopolistę na rynku określonych towarów (robót, usług), otrzymując protokół rozbieżności i nie przekazuje w terminie 20 dni uwag do sądu, rozbieżności pozostające nieuregulowanymi, to propozycje drugiej strony uważa się za przyjęte.

8. W przypadku gdy, strony nie osiągnęły porozumienia dotyczącego wszystkich ważnych warunków umowy gospodarczej, umowę taką uważa się za niezawartą. Jeżeli jedna ze stron podjęła faktyczne działania w kierunku jej wykonania, prawne skutki takich działań, uważa się za działania określone Kodeksem „Cywilnym Ukrainy” (435-15).

art. 182. Zasady zawierania umów przedwstępnych

1. W umowie przedwstępnej podmiot gospodarowania zobowiązuje się w określonym terminie, lecz nie przekraczającym jednego roku od dnia podpisania umowy przedwstępnej, do zawarcia właściwej (głównej) umowy gospodarczej, na warunkach przewidzianych w umowie przedwstępnej.

Ustawy powiązane